مینیسک یک پد غضروفی است که به عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کند، سبب انتقال نیروها می‌شود، موجب افزایش لغزندگی می‌گردد و تغذیه‌‌ی زانو را تسهیل می‌کند. در هنگام پارگی مینیسک، ممکن است یک کیست کوچک در مجاورت پارگی تشکیل شود. این کیست احتمالاً به عنوان بخشی از عکس‌العمل بدن برای بهبودی ایجاد می‌شود. یک کیست به تنهایی به عنوان یک نتیجه‌ی جزئی بوده و در مقایسه با پارگی منیسک اهمیت کمتری دارد. هرچند خود کیست ممکن است موجب ناراحتی شود و در امتداد خط مفصلی که مینیسک دچار پارگی شده قابل ملاحظه باشد.
دکتر وریانی، جراح زانو، با سال‌ها تجربه در درمان انواع مشکلات مفصل زانو، بر اساس علائم و عوارض بیماری درمان مناسب را به شما معرفی می‌کند که بسته به وضعیت کیست زانوی شما، می تواند شامل، تزریق استروئید به کیست، تخلیه، یا برداشتن کیست یا حتی بخشی از مینیسک باشد.
فهرست مطالب
آناتومی
انواع کیست مینیسک
کیست مینیسک به تجمع مایع سینوویال موجود در داخل یا مجاورت مینیسک در میان بافت نرم کپسول مفصلی گفته می‌شود.
کیست‌های پارامینیسکی
بیشتر کیست‌های مینیسکی از نوع پارامینیسکی هستند.
- شایع‌ترین محل در قسمت داخلی، یک سوم خلفی مینیسک بوده که مرتبط با انتشار پارگی‌های داخلی مینیسک که معمولاً دربرگیرنده‌ی شاخه‌ی خلفی است، می‌باشد.
- کیست‌های پارامینیسکی در قسمت جانبی معمولاً از بخش جلویی و میانی مینیسک جانبی شروع می‌شود که در آن پارگی‌های شاخه‌ی قدامی و خلفی تقریباً به تعداد برابر رخ می‌دهند.
انجام آزمایش MRI از کیست‌ها وجود نواحی مایعی شکل در مجاورت پارگی‌های افقی یا مرکب را به خوبی نشان می‌دهد.
کیست‌های درون مینیسکی
کیست‌های درون مینیسکی نسبت به نوع پارامینیسکی کمتر شایع هستند و به‌صورت ضایعه‌های کوچک مایعی درون مینیسک ، ظاهر می‌شوند.
بزرگ‌شدگی داخل مینیسک و تصویر پارگی افقی در مجاورت آن در آزمایش MRI ممکن است مشخص باشد یا نباشد.
مشخصه‌ی کیست پارامینیسکی معمول، یک پوشش اندوتلیال با محتویات سینوویال است. اکثر کیست‌ها دارای چند بخش جدا شده هستند و ظاهر لوبوله شکل دارند.
علائم کیست مینیسک
معمولاً در بیماران علائم زیر وجود دارد:
- درد، بخصوص در هنگام ایستادن بر روی پای آسیب‌دیده، و حساسیت به لمس در امتداد مفصل زانو
- حساسیت به لمس، برآمدگی سفت در محل کیست، اغلب در قسمت جانبی (بیرونی) زانو
- کیست ممکن است با دراز کردن زانو بیشتر آشکار شود.
- گاهی اوقات برآمدگی بدون درد
- ممکن است علائم مربوطه‌ی غیر اختصاصی از جمله تورم اطراف زانو، حساسیت به درد در خط مفصلی بر روی مینیسک آسیب‌دیده، قفل شدن مفصل یا آسیب رباط وجود داشته باشد.
دلایل کیست مینیسک
- سن- کیست‌های مینیسک می‌توانند در افراد با متوسط سن ۲۸ تا ۴۰ سال رخ دهند.
- ارتباط با تروما- کیست‌های مینیسک اغلب در جوانان و اشخاصی که ورزش می‌کنند مشاهده می‌شود. از جمله:
- پیچ خوردن پا
- ورزش
- ضربه‌ی مستقیم به زانو
- افتادن
افرادی که دارای کیست هستند و سابقه‌ی ترومای حاد داشته‌اند بطور معمول مبتلا به این موارد هستند:
- فقط کیست‌های خارجی
- فقط کیست‌های داخلی. تقریباً تمام آنها مرتبط با ورزش هستند.
- کیست‌های مرکب
- محل کیست مینیسک- کیست‌های مینیسک در قسمت داخلی در مقایسه با قسمت بیرونی کمی بیشتر شایع هستند.
- کیست‌های مینیسک علامت‌دار و بدون علامت
- جنسیت- کیست‌های مینیسک اغلب در مردان مشاهده می‌شود.
- پارگی مینیسک زانو– ارتباط زیادی بین کیست مینیسک زانو با پارگی آنها وجود دارد؛ این پارگی‌ها معمولاً از نوع دژنراتیو، افقی و مرکب هستند. پارگی‌های عمودی درصد کمتری دارند که احتمالاً در اثر تروما رخ می‌دهند.
- کندرومالاسی یا نرمی کشکک زانو– در بیماران مبتلا به کیست‌های قسمت داخلی مینیسک، نرمی کشکک زانو به مقدار قابل ملاحظه‌ای مشاهده می‌شود.
- تحلیل و تخریب مهره‌ی استخوان
- پارگی رباط صلیبی
- آرتروز زانو
تشخیص
برای تشخیص این بیماری ممکن است پزشک شما:
- در مورد آسیب‌های قبلی سوالاتی بپرسد.
- درباره‌ی فعالیت‌های ورزشی شما بپرسد.
- زانوی شما را معاینه کند.
- درخواست آزمایش MRI دهد.
- درخواست آزمایش سونوگرافی دهد.
درمان
مدیریت اولیه
- مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک
- استراحت دادن به زانوها تا زمانی‌که پزشک توصیه می‌کند. در هنگام استراحت زانوهای خود را بالا نگه دارید.
- استفاده از یخ برای رفع زانو درد و تورم
- یخ را در داخل یک کیسه‌ی پلاستیک قرار دهید.
- حوله‌ای را بین زانو، گچ یا بریس و کیسه‌ی یخ قرار دهید.
- یخ را به مدت ۲۰ دقیقه و روزانه دو تا سه بار بر روی زانوی خود قرار دهید.
- در صورت گچ گرفتن یا استفاده از بریس، آن را خیس نکنید.
- تمام وقت‌های ملاقات با پزشک خود را مراجعه کنید.
در صورت موارد زیر به دنبال مراقبت پزشکی باشید:
- دچار دردی هستید که بدتر می‌شود.
- دچار لرز و یا تب هستید.
- گچ پای شما آسیب ببیند.
- زانویتان بی‌حس می‌شود.
- تورم یا قرمزی در پایین گچ یا بریس مشاهده می‌کنید.
درمان پزشکی
گزینه‌های درمانی عبارتند از:
دارو
در صورت تجربه‌ی درد داروهای مسکن غیراستروئیدی و ضدالتهاب (دیکلوفناک، پیروکسیکام، نیمسولید و غیره) تجویز می‌شوند.
ورزش‌درمانی
برای اطلاعات بیشتر در زمینه فیزیوتراپی به لینک مربوطه مراجعه کنید.
تزریق استروئید به کیست
کورتیزون به عنوان عامل ضدالتهابی موضعی عمل می‌کند و ممکن است علائم برخی از انواع پارگی مینیسک را کاهش دهد، اما خودپارگی را ترمیم نمی‌کند. کورتیزون تزریقی معمولاً شامل داروی کورتون و بی‌حس کننده‌ی موضعی است. این نگرانی وجود دارد که استفاده‌ی مکرر از تزریق‌های کورتیزون ممکن است سبب تحلیل غضروف داخل مفصل زانو شود.
ایمپلنت مینیسک
ایمپلنت کلاژن مینیسک ابزاری است که برای رشد بافت جدید و با استفاده از فرایند بهبودی خود بدن در بیماران مبتلا به پارگی جبران‌ناپذیر مینیسک یا از دست دادن بافت مینیسک طراحی شده است. در این روش یک شبکه‌ی قابل جذب برای رشد بافت جدید در مینیسک ایجاد می‌گردد. ابزارهای مخصوص ایمپلنت برای استفاده در مینیسک خارجی و داخلی طراحی شده‌اند.
تخلیه‌ی کیست
کیست‌های مینیسک را می‌توان با استفاده از یک سوزن تخلیه کرد (هرچند به علت لزجت و چسبندگی محتوای کیست می‌تواند دشوار باشد) اما از آنجا که پارگی در مینیسک اجازه‌ی نفوذ بیشتر مایع سینوویال به داخل کیست را می‌دهد، مجدداً باز می‌گردد. مدیریت کیست مینیسک معمولاً شامل یک اسکن MRI از زانو برای تعیین وجود پارگی مینیسک و موقعیت کیست می‌باشد.
جراحی
سیستکتومی- برداشت کیست از طریق جراحی با یا بدون برداشتن بخشی از مینیسک.
آرتروسکوپی- در این روش، مینیسک پاره شده خارج می‌گردد. سپس فشار کیست مینیسک مربوطه از روی آن برداشته می‌شود.
منیسکتومی جزئی- از طریق برداشتن بخشی از مینیسک که موجب ایجاد کیست شده، کیست پارامینیسکی برداشته یا بریده می‌شود، بنابراین تراوش به داخل حفره‌ی مفصل قطع می‌شود. با این روش بهترین نتایج حاصل می‌شوند.
پیشگیری
جلوگیری از پارگی مینیسک بهترین روش برای پیشگیری از ایجاد کیست مینیسک است. در اینجا برخی روش‌ها برای جلوگیری از پارگی مینیسک ارائه شده است:
- بعد از آسیب‌دیدگی تا زمانی که پزشک توصیه می‌کند از فعالیت ورزشی دوری کنید.
- بیش از اندازه و سخت تمرین نکنید. در صورت درد یا تورم استراحت کنید.
- یک برنامه‌ی کششی مناسب برای خود تهیه کرده و به همان طریق عمل کنید.
- از تجهیزات مناسب در هنگام ورزش و تمرین کردن استفاده کنید.
- کفش‌های متناسب با نوع فعالیت را بپوشید.
- در طول فعالیت‌های ورزشی در صورت توصیه توسط پزشک از زانوبند استفاده کنید.
- فعالیت‌های جدید را به تدریج آغاز کنید.