فهرست مطالب
عدم تعادل عضلانی مشکلی است که در جامعه‌ی امروزی ما وجود دارد. عدم تعادل در بزرگسالان مشکلات رو به فزاینده‌ای برای زانو مانند پاهای پرانتزی، کجی زانو و خمیدگی نامناسب ساق پا ایجاد می‌کند. پای پرانتزی مشکلی است که در آن مچ پا و پاها به یکدیگر نزدیک هستند در حالی که زانوها از هم دور هستند. زانوی پرانتزی که در اصطلاح علمی به آن genu varum می‌گویند، در کودکان زیر ۱۸ ماه یک مشکل متداول است و معمولاً زمانی که کودک توانست روی دو پای خود راه برود، این مشکل حل می‌شود. در صورتی که کودکی وارد سن سه سالگی شد و هنوز زانوهایش از هم دور هستند، می‌توان گفت که او مشکل پا پرانتزی دارد.
دکتر وریانی متخصص ارتوپد و جراح زانو با تشخیص بسیار دقیق زانو پرانتزی در کودکان و بزرگسالان به درمان این بیماری می‌پردازد.
درمان به موقع کودک شما توسط دکتر وریانی، از بروز هرگونه عوارض جانبی مرتبط با این بیماری جلوگیری می‌کند. یک عمل جراحی خوب، می‌تواند پای پرانتزی را در بزرگسالان و کودکان درمان کند.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، درمان و عمل جراحی به موقع با شماره تلفن ۲۲۹۲۳۴۰۵-۰۲۱ و ۰۹۳۵۶۴۰۰۹۲۹ تماس حاصل فرمایید و یا به آدرس تهران -خیابان شریعتی -۲۰ متر مانده به خیابان ظفر بن بست افضل – ساختمان افضل واحد ۶ مراجعه بفرمایید.
علت‌ها و دلایل پرانتزی شدن پاها
دلایل مختلفی وجود دارد که باعث پرانتزی شدن پاها می‌شود.
- رشد طبیعی: هنگامی که یک کودک رشد می‌کند، اعضای مختلف بدن او در سرعت‌های مختلفی رشد می‌کنند. در نتیجه هم‌ترازی اسکلتی او می‌تواند تغییر کند که این باعث غیرمعمولی شدن ظاهر اندام‌ها در سنین خاص می‌شود. درواقع رشد طبیعی شایع‌ترین دلیل پای پرانتزی در محدوده سنی کودک تازه به راه افتاده است. به طور کلی در سن زیر ۲ سال، زانوی پرانتزی یک فرایند طبیعی از رشد ساختمان اسکلتی در نظر گرفته می‌شود. زاویه‌ی پرانتزی بودن در حدود سن ۱۸ ماهگی به اوج خود می‌رسد و سپس به تدریج در سال بعدی کم می‌شود. در اکثر موارد، به سادگی می‌توان بازگشت تنظیم اسکلتی کودکان به حالت طبیعی را مشاهده کرد زیرا کودکان در این سن همچنان در حال رشد هستند.
- بیماری بلانت: بیماری بلانت وضعیتی است که می‌تواند در دوران کودکی و نوجوانی رخ دهد. مشکل این کودکان، رشد غیرطبیعی صفحات در بالای استخوان ساق پا (درشت‌نی) است. در افراد بسیار جوان، تشخیص بیماری بلانت از پرانتزی شدن طبیعی در حال رشد سخت است. با این حال کودکان مبتلا به بیماری بلانت به تدریج بهبود نخواهند یافت و تصویربرداری اشعه ایکس از رشد صفحات آنها مشخصه‌های اختلالات را نشان خواهد داد.
- راشیتیسم (نرمی استخوان): در جهان توسعه‌یافته، راشیتیسم یک بیماری بسیار نادر است؛ با این حال هنوز هم در برخی نقاط در حال توسعه‌ی جهان این بیماری رایج است. شایع‌ترین علت راشیتیسم، سوءتغذیه از برخی مواد غذایی مهم است که برای سلامت استخوان‌ها مفید هستند. راشیتیسم می‌تواند ناشی از کافی نبودن کلسیم، فسفر و یا ویتامین D وارد شده به بدن است. خوشبختانه با ظهور غذاهای غنی‌شده، راشیتیسم ناشی از سوءتغذیه، در جهان توسعه‌یافته بسیار نادر شده است.
- آرتروز: شایع‌ترین دلیل پرانتزی شدن پاها در بزرگسالان، آرتروز یا فرسودگی و سائیدگی مفاصل زانو است. این بیماری می‌تواند غضروف و استخوان اطراف زانو را سائیده کند. اگر این سائیدگی به طور یکنواخت توزیع شود، هیچ تغییر شکلی انتظار نمی‌رود. اما هنگامی که در سمت داخلی مفصل زانو سایش بیشتر باشد، اغلب تغییر شکلی به صورت پا پرانتزی بروز می‌کند. به طور معمول درجه‌ی پرانتزی شدن پاها، با شدت سائیدگی سمت داخلی مفاصل زانو رابطه دارد.
چه کسانی به بیماری پا پرانتزی مبتلا می‌شوند؟
فیزیولوژیک پا پرانتزی در برخی نقاط در اکثر کودکان به خصوص تا سن ۲ سال، ارائه شده است. این بیماری می‌تواند در نوزادان، کودکان در سن مدرسه و نوجوانان رخ دهد. این بیماری در بین افراد بسیار چاق و در افرادی که از تبار آفریقایی- امریکایی هستند بسیار رایج است.
علائم بیماری پا پرانتزی
وقتی کودک شروع به راه رفتن می‌کند و وزن خود را بر روی پاها قرار می‌دهد، پاها شروع به صاف شدن به موقعیت صحیح خود می‌کنند. اگر پاهای یک کودک به شکل پرانتز باز باشند وقتی کودک ایستاده است، به زانوهای او دست نزنید. ممکن است ساق پاها به سمت بیرون خم شده و پاها به سمت داخل متمایل شوند تا به مچ پای او اجازه دهند لمس شود. خوشبختانه، این بیماری در کودکان خردسال دردی ایجاد نمی‌کند. با این حال، اگر این بیماری به طور خود به خود یا با درمان اصلاح نشود، ممکن است کودک در نوجوانی ناراحتی و درد را تجربه کند. همچنین، وقتی انگشتان به سمت داخل متمایل می‌شوند، تعادل فرد بیمار ممکن است بهم برخورد کند.
تشخیص
تشخیص این بیماری بر پایه‌ی معاینه فیزیکی و یک تست اشعه ایکس در حالت ایستاده، که در آن یک تصویر از ساق پا (از ران تا مچ پا) بدست آید، انجام می‌شود.
در سمت چپ بیماری کجی زانو نشان داده شده است و در تصویر سمت راست پا پرانتزی نشان داده شده است.
درمان بیماری پا پرانتزی
زانوبند و گچ گرفتن
برای درمان زانوی پرانتزی در نوزادان می‌توان از زانوبند یا روش گچ گرفتن استفاده کرد. اجازه دهید به پای نوزاد زانوبند بسته شود یا پاهایش گچ گرفته شود. این کار پاهایش را صاف و مستقیم می‌کند. گروهی از محصولات وجود دارند که می‌توان آنها را در شب مورداستفاده قرار داد.
ویتامین D
ویتامین D یک ماده مغذی مهم است که می‌تواند به درمان پای پرانتزی کمک کند. کمبود این ماده مغذی می‌تواند منجر به پرانتزی شدن پاها شود. بنابراین گرفتن ویتامین D از طریق نور خورشید یا مکمل‌ها به درمان این بیماری کمک می‌کند. روزانه در زیر نور خورشید بنشینید. غذاهای سرشار از ویتامین D مانند تخم‌مرغ و ماهی‌هایی چرب بخورید. مکمل‌های ویتامین D هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان مناسب است.
تمرینات پیلاتس
تمرینات پیلاتس می‌توانند برای درمان پا پرانتزی مفید باشند، زیرا عضلات ساق پا را تقویت می‌کنند. این تمرینات معمولاً در حالت درازکشیده روی تختخواب یا زمین انجام می‌شوند. برای انجام این تمرین، هر دو پا را باهم از سطح زمین بلند کنید، در حالی که زانوها خم شده باشند. سپس پاها را به سمت بالا و پایین حرکت دهید. این تمرین بهبود وضعیت بیمار را تسریع می‌کند و بدشکلی ناشی از پا پرانتزی را بهبود می‌بخشد.
تمرینات کششی و یوگا
برای بهبود وضعیت پاها ورزش برای پای پرانتزی و ورزش‌های کششی انجام دهید. این ورزش‌ها عضلات پاها و نواحی مرکزی را قوی می‌کند. ورزش‌های کششی وضعیت شما را بهبود می‌بخشد. شما می‌توانید برای درمان پا پرانتزی، ورزش یوگا نیز انجام دهید. این ورزش‌ها به ساختار اسکلتی کمک می‌کند تا بدن را حمایت کند.
ماساژ
ماساژ یک نوع درمان طبیعی برای پا پرانتزی است. از کسی بخواهید که پاهای شما را ماساژ دهد. ماساژ را با روغن نارگیل انجام دهید. روغن نارگیل برای انجام ماساژ در ضربه‌های رو به پایین مفید است. شما همچنین می‌توانید از یک شخص حرفه‌ای بخواهید شما را ماساژ دهد.
تومورهای استخوانی
تومورهای استخوانی نیز یکی دیگر از علل شایع پا پرانتزی هستند. این تومورها گروه‌هایی از سلول‌های غیرطبیعی هستند که در داخل استخوان رشد می‌کنند. برخی اوقات این تومورها می‌توانند سرطانی باشند.
عمل جراحی
زمانی که تغییر شکل در بیماران مسن‌تر مطرح می‌شود، چه از طریق ضربه یا ناشی از شغل فرد، تنها درمان دائمی این بیماری عمل جراحی است. رنج و درد ناشی از شکل پاهایتان را در سکوت متوقف کنید و برنامه‌ی اصلاحی که نیاز دارید را دریافت کنید.
تنظیم پای پرانتزی
در صورتی که محور مکانیکی ۱۵ میلی‌متر یا بیشتر از درون مرکز زانو عبور کرد، پای شخص به صورت پرانتزی (تغییر شکل خمیدگی) در نظر گرفته می‌شود. افرادی که پا پرانتزی هستند، بیشتر مستعد سائیدگی در درون (سمت میانی) زانوهایشان هستند. در این موارد اغلب برش استخوان درشت‌نی (tibial) و جدا کردن و خارج کردن قسمتی از آن پیشنهاد می‌شود. به این کار استئوتومی می‌گویند.
تنظیم کجی زانو
در صورتی که محور مکانیکی ۱۰ میلی‌متر یا بیشتر از درون مرکز زانو عبور کرد، شخص کجی زانو دارد (تغییر شکل خمیدگی به سمت خارج). افراد مبتلا به کجی زانو، بیشتر مستعد سائیدگی غضروف در بیرون (سمت جانبی) زانوهایشان هستند. در این موارد اغلب برش استخوان رانی (Femoral) و جدا کردن و خارج کردن قسمتی از آن پیشنهاد می‌شود. به این کار استئوتومی می‌گویند.
استئوتومی زانو می‌تواند هم‌ترازی استخوان را طوری تغییر دهد که محور مکانیکی از مرکز زانو عبور کند و وزن به صورت یکنواخت‌تر توزیع شود. این عمل جراحی انحطاط مفاصل که در یک جهت نامناسب اتفاق افتاده است را ترمیم نمی‌کند، بلکه این عمل بیشتر برای این انجام می‌شود که فشار را به یک جهت مناسب مفصل منتقل کند تا درد و تنش‌های مکانیکی را کاهش دهد.
پس از عمل جراحی
استئوتومی همراه با تثبیت داخلی، معمولاً طی شش تا هشت هفته بهبود می‌یابد. پنج تا شش هفته بعد از عمل جراحی گچ بسته شده باز می‌شود، البته در صورتی که ترمیم استخوان به اندازه‌ی باشد که از تغییر یا از دست دادن موقعیت جلوگیری کند. بعد از آن زانو دوباره گچ گرفته می‌شود تا زانو صاف نگه داشته شود، اما پا و مچ پا آزاد هستند تا وزن از این طریق به روی ساق پا قرار گیرد.
هنگامی که کودکی عمل جراحی همراه تثبیت خارجی و تشکیل استخوان داشته باشد، اصلاح شکل پا پرانتزی به صورت تدریجی در طول سه هفته رخ می‌دهد. بعد از اینکه استخوان ساق پا صاف شد، برای ایجاد ثبات در قاب خارجی از میله‌های اضافی استفاده می‌شود. حدود ۱۲ هفته بعد از عمل، قاب برداشته می‌شود.
