فهرست مطالب
رفتگی مچ دست به معنای جابجایی استخوان‌های مچ دست، از جمله استخوان اولنا، رادیوس و استخوان‌های کارپال است. این اتفاق معمولاً در هنگام سقوط و زمین خوردن با دست باز و کشیده رخ می‌دهد. در هنگام سقوط، عموماً تمایل داریم دست‌های خود را باز کنیم تا از زمین خوردن جلوگیری کنیم. این ضربه باعث اعمال فشار بر مچ دست می‌شود و منجر به رفتگی مچ دست می‌شود.
رفتگی مچ دست در ورزش‌هایی مانند فوتبال، کشتی، بسکتبال، راگبی و غیره بسیار شایع است. اما می‌تواند در هنگام انجام فعالیت‌های تفریحی مانند اسکیت یا اسکی نیز رخ دهد.
دکتر وریانی با تشخیص و درمان سریع دررفتگی مچ دست می‌تواند به کاهش احتمال بروز عوارضی نظیر آرتروز و از بین رفتن بافت‌های استخوانی کمک کند. اگر دکتر وریانی به دررفتگی لونیت یا پری لونار مشکوک باشد برای تعیین موقعیت دقیق دررفتگی و برای تأیید تشخیص از عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس استفاده می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره ۰۲۱۲۲۹۲۳۷۱۱ تماس حاصل فرمایید.
آناتومی مچ دست
سه قسمت مفصل مچ دست عبارتند از:
- پروگزیمال مفصل مچ دست. نزدیک به ساعد
- مفصل میانی مچ دست
- مفصل دیستال مچ دست. نزدیک به کف دست
انواع دررفتگی‌های مچ دست
انواع مختلف آسیب‌دیدگی‌ها باعث دررفتگی‌های متفاوتی در استخوان کارپال می‌شود. البته بیشتر دررفتگی‌ها مربوط به استخوان لونیت است. دررفتگی مچ دست معمولاً شامل آسیب‌دیدگی‌های جدی رباط‌ها می‌شود که رها کردن آنها بدون انجام اقدامات درمانی باعث ناتوانی‌های دائمی می‌شود.
دو نوع شایع دررفتگی مچ دست عبارتند از دررفتگی لونیت و دررفتگی پری لونار. در زیر به برخی دیگر از دررفتگی‌های مچ دست اشاره شده است:
- دررفتگی لونیت: شامل دررفتگی استخوان لونیت می‌شود.
- دررفتگی پری لونار: شامل دررفتگی استخوان کاپیتیت از استخوان لونیت می‌شود.
- دررفتگی گالیازی: شامل دررفتگی استخوان اولنا همراه با شکستگی استخوان رادیوس می‌شود.
- شکستگی مونتگیا: شامل دررفتگی استخوان رادیوس همراه با شکستگی استخوان اولنا می‌شود.
علت این که چرا شکستگی همراه با دررفتگی شایع است به شرح ذیل می‌باشد:
- چندین رباط محکم اطراف مچ دست را گرفته‌اند. کشش قوی رباط‌ها نیروی زیادی بین استخوان‌های کارپال ایجاد می‌کند که باعث شکستگی هر یک از استخوان‌های مچ دست می‌شود.
- پارگی رباط. نیرو و فشار ناگهانی شدید باعث پارگی رباط و مو برداشتن یا شکستگی کامل هر یک از استخوان‌های مچ دست می‌شود.
- دررفتگی. ضربه مستقیم باعث شکستگی استخوان کارپال که مقاومت کمتری دارد می‌شود.
- پیچ خوردن مفصل مچ دست. پیچیدن مچ دست در وضعیتی غیرعادی باعث فشار معکوس شدید بین رباط‌ها شده و باعث شکستگی استخوان‌های مچ دست می‌شود.
علل دررفتگی مچ دست
- عموماً دررفتگی دست به دلیل زمین خوردن با دست‌های باز و کشیده اتفاق می‌افتد.
- دررفتگی مچ دست اغلب در ورزش‌های پربرخورد اتفاق می‌افتد که در آنها احتمال برخورد ورزشکاران با یکدیگر بسیار زیاد است.
- زمین خوردن در هنگام انجام ورزش‌هایی مثل فوتبال، شیرجه، بسکتبال و…
- وزنه‌برداری هم در برخی مواقع ممکن است باعث دررفتگی مچ دست شود.
- زمین خوردن در هنگام اسکیت
- اگر سابقه آسیب‌دیدگی در مچ دست وجود داشته باشد و نیرو و فشاری هنگام زمین خوردن به آن وارد شود احتمال دررفتگی مچ دست زیاد می‌شود.
- دررفتگی مچ دست ممکن است در اثر تصادفات رانندگی نیز رخ دهد.
- آسیب‌دیدگی‌ها و جراحات پیش‌بینی نشده
علائم و نشانه‌های دررفتگی مچ دست
- درد لحظه‌ای پس از آسیب مچ دست
- تورم
- حساسیت به لمس
- کبودی
- شکل مچ دست از حالت طبیعی خود خارج می‌شود.
- سوزن سوزنی شدن انگشت‌های اشاره، میانی و شست
- تشدید درد در هنگام حرکت دادن مچ دست
- کاهش دامنه حرکتی مچ دست
- تشدید درد در هنگام گرفتن مچ
- سفت‌شدگی و گرفتگی انگشتان و شست
درمان دررفتگی مچ دست
نکته مهم در درمان این عارضه این است که در اسرع وقت اقدامات درمانی انجام شود. تأخیر در درمان دررفتگی مچ دست باعث می‌شود که استخوان یا مفصل مچ دست از شکل طبیعی خود خارج شده که مانع عملکرد صحیح دست و مچ دست می‌شود. درمان سریع دررفتگی مچ دست احتمال شکستگی دوباره آن را هم کاهش می‌دهد.
جا انداختن مچ دست
معمولاً اقدامات اولیه برای جاانداختن مچ دست کافی است زیرا استخوان مچ دست فقط از محل صحیح خود خارج شده است. اینکار با جااندازی بسته و گچ گرفتن دست انجام می‌شود. ممکن است بهبود دررفتگی دست تا دوماه طول بکشد.
داروهای ضدالتهابی
داروهای ضدالتهابی برای از بین بردن مایعات جمع شده یا کاهش درد، تورم و التهاب مصرف می‌شود. دیورتیک، ایبوپروفن و ناپروکسن داروهای پر مصرف برای این موارد هستند.
روش درمانی RICE
روش درمانی RICE که شامل استراحت و پرهیز از انجام فعالیت‌های شدید بوده (Rest)، قرار دادن یخ در محل آسیب (Icing)، استفاده از پانسمان‌های فشاری (compression) و بالا نگه داشتن مچ آسیب دیده (Elevation) می‌شود.
درمان‌های فیزیکی
درمان‌های فیزیکی باعث تسریع روند بهبودی شده و کمک می‌کند تا مچ به عملکرد طبیعی خود دوباره دست یابد. این درمان‌ها شامل موارد زیر است:
- حرکت دادن مفصل
- ماساژ بافت نرم
- اولتراسوند
- استفاده از بریس و مچ‌بند
- یخ و حرارت
- تمرینات تقویتی ورزشی
- اصلاح و تعدیل فعالیت‌ها
- ارائه برنامه مناسب برای بازگشتن به فعالیت‌های عادی
تمرینات ورزشی برای دررفتگی مچ دست
بیمار در مرحله بهبودی و نقاهت باید حرکات کششی و تقویتی را برای بازگرداندن مچ به حالت عادی خود انجام دهد.
حرکات کششی برای دررفتگی مچ دست
حرکات خمش: برای انجام این تمرینات مچ دست را تا جایی که دردی احساس نمی‌کنید به سمت خودتان (پشت دست به طرف خودتان باشد) بکشید. این حالت را شش ثانیه حفظ کرده و در سه ست ۱۰ تایی انجام دهید.
حرکت اکستنشن: در این حرکت مچ را به سمت پایین خم کرده (کف دست رو به خودتان باشد) و تا جایی که دردی احساس نمی‌کنید آن را بکشید. این حالت را ۶ ثانیه حفظ کنید و در سه ست ۱۰ تایی انجام دهید
حرکت به چپ و راست: در این حرکت مچ را از پهلو خم کرده و تا جایی که دردی احساس نمی‌شود آن را بکشید این حالت را ۵ ثانیه برای هر سمت انجام دهید. این حرکت را در دوست ۱۵ تایی انجام دهید.
کشش مچ دست: آرنج خود را صاف و کشیده نگه دارید و انگشتان را روی چیزی قرار دهید به طوری که کف دست رو به پایین باشد. سپس وزن بدن خود را به جلو انداخته و این حالت را برای مدت ۲۰ ثانیه حفظ کنید.
کشش فلکسشن مچ دست. آرنج خود را صاف و کشیده نگه دارید و انگشتان خود را روی چیزی قرار دهید به طوری که کف دست رو به بالا باشد. سپس وزن بدن را به سمت جلو روی مچ دست انداخته و برای مدت ۲۰ ثانیه این حالت را حفظ کنید.
درمان‌های جراحی
در موارد شدید که درمان‌های اولیه معمولاً جواب نمی‌دهند و استخوان از موقعیت طبیعی خود خارج شده است و درمان دستی غیرممکن است، عمل جراحی برای درمان لازم است. در صورت رفتگی کارپال، ممکن است رباط‌ها به طور جدی آسیب ببینند.
در عمل جراحی، استخوان‌ها به صورت صحیح به هم متصل می‌شوند و هرگونه اختلال یا آسیبی که باعث تضرر رباط‌ها یا بخش‌های دیگر از اسکلت می‌شود، ترمیم و اصلاح می‌شود.
برای دسترسی به استخوان آسیب‌دیده، یک شکاف روی دست ایجاد می‌شود و سپس استخوان را در موقعیت صحیح خود قرار می‌دهند. در برخی موارد، استفاده از وسایل سخت‌افزاری مانند پین، پیچ، فیکستورهای خارجی و غیره برای اتصال استخوان استفاده می‌شود. در عمل جراحی، خطر عفونت، خونریزی و عدم عملکرد صحیح سخت‌افزارهای قرار داده شده در استخوان نیز وجود دارد.
