آرتروز، که شایع‌ترین علت درد و ناتوانی عضلانی در مفصل زانو است، مربوط به فرایند تخریب در مفصل زانو است. مفصل زانو شامل انتهای فامور (استخوان ران) و درشت‌نی (استخوان ساق پا) است که با غضروف مفصلی صاف پوشیده شده‌اند. مینیسک، نوعی غضروف بین دو استخوان، به عنوان پیشگیری از ضربه‌های مفصلی عمل می‌کند. همچنین، مایع مفصلی نیز به روانکاوی مفصل زانو کمک می‌کند.
آرتروز با تخریب یا آسیب به این غضروف مفصلی آغاز می‌شود و در نتیجه، استخوان‌های اطراف، بافت‌ها و مایع سینوویال مفصل نیز درگیر می‌شوند. در این وضعیت، غضروف‌ها ممکن است در برخی مناطق ضخامت خود را از دست بدهند (نازک شوند) یا به‌طور کامل تخریب شده و به همین ترتیب، استخوان‌ها آشکار می‌شوند.
در طول جراحی مفصل زانو، استخوان و غضروف آسیب‌دیده با قطعات فلزی و پلاستیکی پوشانده می‌شوند. در تعویض جزئی مفصل زانو تنها بخشی از زانو ترمیم می‌شود این روش جایگزینی برای تعویض مفصل زانو در بیمارانی است که بیماری آنها تنها محدود به یک ناحیه از زانو می‌باشد.
دکتروریانی با داشتن تخصص ارتوپدی و فوق تخصص در بیماری‌های زانو، می‌تواند با به‌کارگیری روش‌های پیشرفته و تخصصی همچون آرتروسکوپی و جراحی‌های مختلف به شما در درمان و رفع مشکلات آرتروز زانو یاری رساند.
علل آرتروز زانو
عوامل بسیاری می‌تواند خطر ابتلا به آرتروز زانو را افزایش دهد:
- شما در اواخر دهه ۴۰ زندگی و یا مسن‌تر هستید – این ممکن است به این خاطر باشد که عضلات شما ضعیف‌تر شده و بدن شما کمتر قادر به ترمیم خودش است یا مفاصل به‌تدریج در طول زمان فرسوده شده‌اند.
- شما یک زن هستید- استئوآرتریت در زنان شایع‌تر و شدیدتر است.
- شما اضافه‌وزن دارید- علت آرتروز زانو می تواند مربوط به اضافه وزن باشد. اضافه‌وزن شانس ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد و به‌تدریج بدتر می‌شود.
- پدر و مادر یا خواهر و برادر شما سابقه آرتروز داشته‌اند.
- شما قبلاً دچار آسیب زانو شده‌اید، به‌عنوان‌مثال پارگی مینیسک
- شما عمل جراحی زانو داشته‌اید، برای مثال یک مینیسکتومی (برای حذف غضروف‌های آسیب‌دیده) و یا ترمیم پارگی رباط صلیبی
- شما فعالیت‌های سنگین مکرر انجام داده یا یک شغل طاقت‌فرسا، برای مثال کشاورزی یا کار در معدن دارید.
- شما به نوع دیگری از بیماری مفصلی مبتلا هستید که موجب آسیب به مفاصل شما شده است. برای مثال آرتریت روماتوئید یا بیماری نقرص .
علائم آرتروز زانو
- درد مفاصل براثر فعالیت،
- درد در شب،
- خشکی صبحگاهی مفصل،
- محدودیت حرکت،
- التهاب مفاصل،
- کریپتوس یا صدای ترق و تروق زانو،
- و تغییر شکل
تشخیص آرتروز
شما در موارد زیر مشکوک به ابتلا به آرتروز زانو هستید:
۱) تاریخچه شما: اطلاعاتی که شما در مورد علائم آرتروز زانو می‌دهید مانند محل درد زانو ، فعالیت‌هایی که آن را بهتر یا تشدید می‌کنند و نوع درد
۲) وضعیت فیزیکی: حرکات، قدرت و شکل زانو
اگر شما مشکوک به آرتروز زانو باشید، پزشک به‌طورمعمول برای تأیید یا رد تشخیص خود برای شما عکس‌برداری تجویز خواهد کرد. بااین‌حال، مهم است بدانید که آنچه عکس‌برداری نشان می‌دهد اغلب همبستگی کمی با آنچه فرد احساس می‌کند، دارد.
درمان‌ها
چندین گزینه در درمان آرتروز زانو وجود دارد، جراحی و غیر جراحی. همه گزینه‌ها همیشه برای هر بیمار مناسب نیست. اطلاعات به‌دست‌آمده از عکس‌برداری، ام آر آی و آرتروسکوپی زانو در تعیین طرح درمان مناسب کمک می‌کنند.
درمان جراحی
جراحی آرتروسکوپی
جراحی آرتروسکوپی یکی از روش‌های درمان آرتروز زانو است و به جراح اجازه می‌دهد تا از طریق ایجاد برش‌های کوچک یک سانتی‌متری- یک تقابل چشمگیر نسبت به برش‌های بزرگ موردنیاز در جراحی باز- تصویری از داخل زانو در اختیار داشته باشد.
با توجه به بزرگنمایی به‌دست‌آمده با فیبر نوری مورداستفاده در آرتروسکوپی مدرن و یک صفحه‌نمایش تلویزیونی که در اتاق عمل قابل‌مشاهده است، جراح همچنین می‌تواند داخل زانو را با جزئیات بسیار بیشتر از جراحی باز مشاهده کند. سپس او می‌تواند از طریق ایجاد یک منفذ کوچک جداگانه ابزار موردنیاز برای انجام روش‌های درمان آرتروز زانو از طریق عمل جراحی آرتروسکوپی را به محل وارد کند.
جراحی آرتروسکوپی به‌عنوان یک روش درمانی بسیار باارزش در درمان عارضه‌هایی چون پارگی مینیسک و شل شدن مفاصل، و برای انجام اعمال ترمیمی مانند بازسازی رباط قدامی شناخته‌شده است. بااین‌حال، ارزش آرتروسکوپی در بیماران مبتلابه استئوآرتریت زانو، تا حدودی بحث‌برانگیز است.
کندرو پلاستی
گزینه‌های جراحی برای درمان ساییدگی زانو عبارتند از عمل جراحی آرتروسکوپی زانو و کندرو پلاستی. کندرو پلاستی به عمل نرم کردن غضروف مفصلی زبر زانو اطلاق می‌شود. این نرم کردن ممکن است موجب کاهش اصطکاک در داخل مفصل شود اما به‌طور محافظه‌کارانه برای جلوگیری از نازک شدن غضروف انجام می‌گیرد.
سایش / ریزشکستگی
آرتروپلاستی سایش و یا ریزشکستگی، برای نواحی کوچکی که استخوان‌ها ظاهرشده و یا غضروف در آنها کاملاً از بین رفته است، مناسب می‌باشد. سایش ناحیه استخوان باز با یک تیغ جراحی انجام می‌گیرد که موجب تحریک استخوان به خونریزی شده و اجازه می‌دهد تا استخوان در واکنش به این خونریزی، یک غضروف اسکار بر ناحیه‌ای که قبلاً بازشده است، تشکیل دهد. رشد غضروف حاصل و اثربخشی آن در بین بیماران متغیر است.
روش OATS
روش OATS (پیوند اتوگرافت استئوکندرال یا آلوگرافت) مناسب برای ترمیم نواحی کوچک تا نسبتاً بزرگی است که در آن غضروف به‌طور کامل از بین رفته است، و به عملیات کندرومالاسی درجه IV نیز شهرت دارد. در این روش، ابتدا یک تکه استخوان استوانه‌ای بدون غضروف برداشت می‌شود و جایگزین آن با یک تکه استخوان همراه با غضروف مفصلی بدون صدمه می‌شود. هر دو قطعه به اندازه یکدیگر هستند، بنابراین هنگام جایگزینی، به آسانی با فشار در محل قرار می‌گیرند و نیازی به ابزاری برای نگه‌داشتن آنها نیست.
جایگزینی قطعه استخوان می‌تواند با استفاده از ناحیه‌ای از زانوی خود فرد که در معرض فشار کمتری قرار دارد (اتو گراف) و یا از یک دهنده فوت‌شده (آلو گرافت) انجام گیرد. اگر ضایعه و یا ناحیه فاقد غضروف کمتر از ۲۰ میلی‌متر باشد، ممکن است OATS اتو گرافت، با استفاده از یک یا چند استخوان و شاخه غضروفی انجام شود. اگر ضایعه بزرگ‌تر از ۲۰ میلی‌متر باشد، گرفتن بافت از یک دهنده فوت‌شده یا آلو گرافت موردنیاز است. این بافت باید سفارش داده شود و ممکن است به جراحی دوم نیاز باشد. اندازه ضایعه و تناسب آن با یکی از دو روش فوق، معمولاً تا زمانی که آرتروسکوپی انجام‌نشده است، مشخص نیست.
توان‌بخشی پس از روش OATS شامل استفاده از عصا و فعالیت تحمل وزن جزئی فقط برای ۳- ۶ هفته، بسته به‌اندازه ضایعه است.
درمان غیر جراحی
زانوبند
زانوبندهای طبی برای درمان آرتروز داخلی ناحیه‌ای زانو (آرتریت در داخل مفصل زانو) در دسترس هستند. این زانوبندها از طریق تخلیه بار از بخش داخلی زانو عمل می‌کنند. این زانوبندها باید به‌طور سفارشی ساخته شوند و بنابراین می‌توانند گران باشند.
داروها
علاوه بر کاهش وزن و تمرینات تقویت زانو، داروهای ضدالتهاب نیز ممکن است در کاهش علائم و درمان ارتروز زانو کمک کنند. این داروها هم به‌صورت بدون نسخه و هم تجویزی در دسترس هستند. آسپیرین، ایبوپروفن (آدویل) و ناپروسین (ناپروکسن) همگی نمونه‌هایی از داروهای ضدالتهاب بدون نسخه (NSAIDs) هستند. سایر NSAID های تجویزی شامل ایندوسین، دایپرو، رلافن، سلبرکس، لودین، و موبیک هستند. استامینوفن (تیلنول) نیز ممکن است برای درد آرتروز تجویز شود اما نسبت به داروهای دیگر اثر ضدالتهابی آن کمتر است. درمورد استفاده از تمام داروهای فوق و دوز آنها باید با پزشک مشورت شود.
تزریق کورتیزون
تزریق کورتیزون به داخل مفصل زانو برای عود علائم آرتروز مؤثر شناخته‌شده است، چراکه یک درمان دارویی ضد-تورم مستقیم محسوب می‌شود. بااین‌حال، تحقیقات، بدتر شدن غضروف مفصل بعد از تزریق مکرر کورتیزون را نیز نشان داده است. بنابراین، این تزریق فقط بااحتیاط در مفصل زانو انجام می‌شود.
مکمل‌های غذایی طبیعی
مکمل‌های غذایی مانند سولفات گلوکوز امین و کندروتین سولفات به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شوند اما مورد تأیید FDA نیست. گلوکوز امین، یک آمینومونوساکرید، یک جزء اولیه از بافت همبند (ازجمله غضروف) است. بااین‌حال مشخص نیست که آیا مصرف گلوکوز امین به‌صورت خوراکی تأثیری بر مفصل زانو دارد یا خیر. سولفات کندروتین در پروتئوگلیکان که به استحکام غضروف کمک می‌کند، یافت می‌شود. کندروتین در فرم مکمل، از غضروف گاو و گوساله مشتق شده است. مطالعات بالینی متعددی درزمینه ارزیابی اثربخشی، کارایی و بررسی هرگونه عوارض جانبی بلندمدت گلوکز امین و کندروتین در حال انجام هستند.
ورزش و کاهش وزن
درمان غیر جراحی با کاهش وزن و تقویت عضلات شروع می‌شود. بنابراین افراد دارای وزن بیشتر نسبت به افراد همسن خود که لاغرتر هستند، در سنین پایین‌تر و با شدت بیشتری به آرتروز مبتلا می‌شوند.
قدرت عضلانی نیز در مبارزه با آرتروز حیاتی است. عضلات اطراف مفصل زانو به‌عنوان ضربه‌گیر برای فشارهایی که از طریق فعالیت‌های روزانه و ورزش بر روی مفاصل اعمال می‌شود، عمل می‌کنند. افزایش قدرت عضلانی فشار وارده به مفصل را کاهش داده و درنتیجه موجب کاهش علائم می‌گردد.
ورزش‌هایی چون بلند کردن پا و اسکوات را انجام دهید. انجام تمرینات ورزشی در استخر می‌تواند مفید باشد، چراکه شناورشدن پا در آب موجب کاهش فشار بر روی زانو می‌شود. چسبیدن به دیواره استخر و لگدزدن با پاها تأثیری همانند تمرینات بالا بردن پا و اسکوات بر عضلات دارد.
