فهرست مطالب
کشکک زانو، یک استخوان مثلثی شکل کوچک است که در شیار مخصوص خود در جلوی زانو قرار گرفته و با خم و راست شدن پا، استخوان کشکک در شیار خود بر روی غضروف‌های مفصلی لغزیده و به بالا و پایین می‌رود. نیمه دررفتگی کشکک زانو، به دلیل صاف کردن با فشار پا و یا عوامل دیگر به وجود می‌آید. در طی این عارضه، استخوان کشکک به‌طور جزئی از شیار مخصوص به خود در انتهای استخوان ران، خارج می‌شود. زمانی که استخوان کشکک به‌طور کامل از محل خود خارج شود به آن دررفتگی کامل و زمانی که به‌صورت جزئی از محل خود خارج شود به آن نیمه دررفتگی می‌گویند. به این عارضه، بی‌ثباتی استخوان کشکک نیز گفته می‌شود. با وقوع دررفتگی‌های خفیف، ممکن است تاندون‌ها، عضلات و رباط‌ها دچار آسیب شده و باعث بی‌ثبات شدن زانو گردند.
دکتر وریانی برای بیماران مبتلا به نیمه دررفتگی روش‌های تشخیصی و درمانی (جراحی و بدون جراحی) جامعی ارائه می‌دهد. او از جدیدترین و پیشرفته‌ترین تکنیک‌های آرتروسکوپی برای درمان اختلالات مربوط به کشکک زانو استفاده می‌کند.
علل نیمه دررفتگی کشکک زانو
علل زیادی برای ایجاد این عارضه شناخته شده‌اند که تعدادی از آن‌ها در زیر قید شده‌اند:
- حرکت زیاد و آسیب‌زا به سمت چپ و راست
- ضربه‌ی شدید به کنار زانو
- لگن پهن
- صاف کردن پا با نیروی زیاد
- عمق کم شیار مخصوص کشکک زانو
- اختلالات مربوط به راه رفتن
- بدشکلی در ساختارهای زانو ازجمله کشکک یا استخوان ران
- رباط‌ها و یا تاندون‌های سفت شده
- رباط‌ها و یا تاندون‌های شل شده
- آسیب‌های ناشی از پیچ‌خوردگی
- سندرم ایلیوتیبیال باند و یا نرم شدن غضروف کشکک (سندرم زانوی دوندگان)
- عدم قرارگیری درست استخوان کشکک در محل خود
- رشد نکردن عضلات ران
- رشد بیش‌ازحد عضلات ران
علائم نیمه دررفتگی کشکک زانو
این علائم معمولاً عبارت‌اند از:
- درد شدید در جلوی زانو
- جابه‌جا شدن کشکک زانو
- ورم و التهاب
- شنیده شدن صدای ترک‌خوردگی یا “پاپ”
- مشکل در خم و راست کردن زانو
- احساس این که هر لحظه ممکن است زانو، زیر شما را خالی کند
- بی‌ثباتی زانو
- گرفتگی زانو
- مشکل در انداختن وزن بر روی زانو و یا مشکل در راه رفتن
- احساس ساییدگی درون زانو
تشخیص نیمه دررفتگی کشکک زانو
عموماً پزشک با بیمار درباره علت و علائم دررفتگی زانو گفتگو می‌کند. او همچنین سوابق پزشکی فرد را بررسی می‌کند و سؤالات جامعی مطرح می‌کند، مانند سابقه آسیب‌های قبلی به زانو. سپس یک معاینه فیزیکی انجام می‌شود که در طول آن، در حین خم و درازکش زانو، موقعیت کشکک زانو مورد بررسی قرار می‌گیرد و تلاش برای استحکام دادن به موقعیت آن صورت می‌گیرد.
زیرا در اکثر موارد، دررفتگی نیمه کشکک زانو با علائم دیگری همراه است، پزشکان معمولاً تشخیص نیمه دررفتگی کشکک زانو را تأیید کرده و احتمال وجود علائم دیگر را رد کردند، با تجویز عکس‌برداری با اشعه ایکس، اسکن MRI و CT scan.
درمان نیمه دررفتگی کشکک زانو
از آن جایی که روش درمان نیمه دررفتگی کشکک زانو به شدت آن بستگی دارد، برخی از روش‌های درمانی در زیر آورده شده‌اند:
روش RICE. این واژه مخففی برای واژه‌های فشار، یخ، مراقبت، بالا بردن و استراحت می‌باشد.
- مراقبت. از زانوی خود در مقابل آسیب‌های احتمالی مراقبت کرده و از انجام هرگونه فعالیتی که منجر به شدیدتر شدن عارضه می‌شود پرهیز کنید.
- استراحت. استراحت، جزئی اساسی از هر برنامه‌ی درمانی ازجمله درمان دررفتگی زانو و نیمه دررفتگی کشکک زانو می‌باشد.
- یخ. روزانه چندین مرتبه و هر بار به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، بر روی محل آسیب یخ قرار دهید. یخ را قبل از قرار دادن در یک حوله بپیچید چرا که تماس مستقیم آن، می‌تواند برای بافت‌های نرم آسیب‌زا باشد.
- فشار. باندهای لاستیکی بهترین روش برای اعمال فشار بر روی منطقه‌ی آسیب‌دیده به‌منظور کاهش درد و التهاب می‌باشند.
- بالا بردن. پای خود را بالاتر از سطح قلب ببرید. می‌توانید از بالش به عنوان تکیه‌گاه استفاده کنید.
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs). ایبوپروفن، ناپروکسن، آسپیرین و یا استامینوفن می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. البته قبل از مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید چرا که مصرف بیش‌ازحد داروها می‌تواند موجب خونریزی معده و عوارض دیگری شود.
بریس زانو. به‌منظور نگه داشتن استخوان کشکک در موقعیت مناسب و در شیار مخصوص به خود، می‌توان از بریس های زانو استفاده کرد. بریس های مخصوصی وجود دارند که به منظور درمان دررفتگی‌های استخوان کشکک طراحی شده‌اند. به منظور انتخاب بریس مناسب، با پزشک خود مشورت کنید.
نوارپیچی و آتل بندی. هر دوی این روش‌ها به منظور نگه داشتن استخوان کشکک در شیار خود کارآمد می‌باشند. بااین‌حال، این‌ها راه‌حل‌های کوتاه‌مدت بوده و تنها تا حدی علائم را کاهش می‌دهند.
فیزیوتراپی. فیزیوتراپی یک بخش بسیار مهم از برنامه‌ی درمانی بوده و تا حد زیادی تحرک پذیری زانو را بهبود می‌بخشد. فیزیوتراپی همچنین از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کرده و به فرد در بهبودی کمک زیادی می‌کند. به منظور انتخاب ورزش‌های مناسب با شرایط خود و بهبودی کامل از نیمه دررفتگی کشکک زانو، با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید. تمرینات تثبیت لگن مثل تمرینات عضلات دور کننده‌ی ران و یا تمرینات عضله‌ی فلکسور ران، می‌توانند تا حد زیادی در تقویت و تثبیت استخوان کشکک مؤثر باشند. تمرینات کششی عضله‌ی چهار سر ران و ایلیوتیبیال باند نیز می‌توانند مفید واقع شوند. پزشکان معمولاً برای اولین نیمه دررفتگی کشکک زانو، فیزیوتراپی تجویز می‌کنند. برخی دیگر از تمرینات مفید برای درمان نیمه دررفتگی کشکک زانو، عبارت‌اند از:
تمرینات درمانی برای نیمه دررفتگی کشکک زانو
- کشیدن عضله‌ی همسترینگ بر روی دیوار
- کشیدن عضلات ساق پا به حالت ایستاده
- کشیدن عضله‌ی چهار سر ران، بدون تغییر در طول آن
- بالا آوردن پا به حالت مستقیم
- بالا آوردن پا به حالت خوابیده روی شکم
- قدم برداشتن مرتفع
- تمرین اسکوات روی دیوار به همراه توپ
- تمرین تثبیت زانو
- صاف کردن مقاومتی زانو
محدودکننده‌های حرکتی زانو. از این وسایل به منظور حمایت زانو در طول دوره‌ی درمان استفاده می‌شود. این وسایل در جلوگیری از حرکات ناخواسته که موجب وخیم‌تر شدن وضعیت می‌شوند نیز کارآمد می‌باشند.
استفاده از کفش راحت. کفش مناسب که هم راحت بوده و هم به چرخه‌ی راه رفتن کمک می‌کند، برای درمان نیمه دررفتگی کشکک زانو بسیار مهم است، چرا که فشار وارده بر روی استخوان کشکک را کاهش می‌دهد.
جراحی. اگر بیمار از درد ممتد رنج کشیده و یا دررفتگی دوباره اتفاق بیفتد، ممکن است پزشکان نوعی عمل جراحی به نام رهاسازی جانبی را پیشنهاد کنند که در طی آن رباط‌های جانبی سفت شده، رها می‌شوند و بدین ترتیب استخوان کشکک می‌تواند راحت‌تر در شیار خود باقی بماند. در برخی از موارد، تنظیم نبودن موقعیت استخوان کشکک باعث خارج شدن آن از شیار خود می‌گردد. این مشکل را نیز می‌توان با عمل جراحی ذکر شده رفع کرد.
بررسی رباط پاتلوفمورال میانی، از راه آرتروسکوپی و یا باز ممکن است. پس از بررسی آرتروسکوپی کیفیت رباط پاتلوفمورال میانی، با ایجاد یک شکاف کوچک در حدود ۳ سانتی‌متر در نزدیکی مرز میانی استخوان کشکک، عضلات VMO را بریده و با به‌جای گذاشتن دو تکه تاندون در دو طرف استخوان کشکک و کشیدن آن‌ها با یک گیره‌ی کوچر، کشش دلخواه به رباط پاتلوفمورال میانی داده می‌شود.
مدت‌زمان بهبودی برای نیمه دررفتگی کشکک زانو
مدت‌زمان موردنیاز برای بهبودی، به شدت آسیب و نوع درمان بستگی داشته و بنابراین نمی‌توان زمان دقیق را برای آن تخمین زد. بااین‌حال، با انجام فیزیوتراپی، حدود یک ماه زمان برای بهبودی کامل موردنیاز خواهد بود.
