فهرست مطالب
مفصل زانو یکی از مفاصل بزرگ است كه در طول انجام بسیاری از فعالیت‌ها وزن زيادي را تحمل مي‌كند و مستعد جراحات و بیماری‌ها است. مشکلات زانو به شیوه‌های مختلف بروز مي‌كنند؛ خشكي و بی حرکتی زانو یکي از مشكلاتي است که باید به‌طور صحیح مورد ارزیابی قرار گيرد. خشكي زانو ناتوانی درحرکت مفصل زانو در محدوده نرمال حرکتي است، كه ممکن است با احساس سنگینی همراه باشد. این عارضه به‌طورمعمول بعد از آسیب، استفاده بیش‌ازحد و یا التهاب در مفصل يا بافت‌های مجاور مشاهده می‌شود. خشكي زانو بسته به شرايط زمینه‌ای، می‌تواند یک دوره کوتاه داشته باشد، و یا برای مدت طولانی ادامه پيدا كند.
اگر از خشکی، سفتی و بی‌حرکتی مفصل زانوی خود در هنگام بلند شدن، راه رفتن و یا در هنگام ورزش رنج می‌برید، می‌توانید برای درمان آن به دکتر وریانی، متخصص ارتوپدی و فوق تخصص بیماری‌های زانو مراجعه کنید. ما با کمک تخصص و تجربه و روش‌های درمانی پیشرفته، مشکل شمارا درمان خواهیم کرد.
علت‌ها و دلایل خشكي زانو
شرايطي که موجب به هم ريختن ساختار طبیعی مفصل زانو می‌شود، زانو و بافت‌های اطراف آن را حساس‌تر می‌سازد. این شرايط می‌تواند ناشي از موارد زير باشد:
خشكي زانوي ناشي از تروما
به‌عنوان‌مثال آسيب به‌زانو، شکستگی استخوان، آسیب‌های رباط، آسیب‌های منیسک و یا صدمه به تاندون‌ها و بافت‌های دیگر می‌تواند علت خشکی زانو و موجب محدوديت درحرکت زانو شود. فرایند درمان، عوامل حرکتی و توان‌بخشی بیشتر به بهبود مفصل زانو بعد از آسیب کمک می‌کند.
خشكي زانو به علت التهاب
آسیب به بافت‌ها، صدمات زانو و اختلالات مفصل زانو می‌تواند موجب التهاب بافت‌ها، تاندون، غضروف و یا كيسه زلالي زانو می‌شود. درحالی‌که التهاب می‌تواند همانند التهاب تروما حاد باشد، گاهی اوقات، التهاب مزمن می‌تواند باقی‌مانده، باعث ناراحتی و محدودیت درحرکت مفصل زانو برای مدت طولانی گردد.
خشكي زانو به علت وضعيت مفاصل
اشكال مختلفي از آرتروز وجود دارند که می‌توانند بر مفصل زانو تأثير بگذارند. به‌عنوان‌مثال، استئوآرتريت يك بيماري دژنراتیو است كه به علت ساییدگی و پارگی زانو به وجود آمده و حتی می‌تواند به التهاب مزمن با حملات حاد منجر شود و علت خشک شدن مفصل زانو باشد ؛ آرتریت روماتوئید یک اختلال خود ایمنی است كه باعث التهاب مفاصل می‌شود. آرتریت سپتیک با یک عفونت آغاز می‌شود و نیاز به توجه فوری دارد.
دیگر عارضه‌های پزشکی که می‌توانند موجب خشكي زانو شود
برخی از عفونت‌ها مانند سل، بیماری لایم، و غیره و تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم نیز می‌توانند درجات مختلف آسیب را در زانو ايجاد كرده و حركت طبيعي زانو را تحت‌تأثير قرار دهند.
خشكي زانو پس از نشستن
در هنگام نشستن، عضلات به حالت استراحت درآمده و مفاصل و ساختارهاي مجاور آنها معمولاً هيچ حركتي ندارند. همچنین، زانو ممکن است برای مدت طولانی در یک حالت و یا در وضعيت خم باقی بماند. هنگام تلاش براي حركت پس از مدتي عدم تحرك، فشار بر روی عضلات و بافت‌ها ایجادشده، حرکت زانو دشوار شده و خشكي در زانو احساس می‌شود. این حالت می‌تواند به دلیل بيماري دژنراتیو و یا به دلیل سايش بیش‌ازحد مفاصل از غضروف‌های آسیب‌دیده باشد. تمرینات ورزشي منظم و یادگیری شیوه‌های مناسب حركت می‌تواند به جلوگیری از خشكي زانو كمك كند.
خشكي زانو پس از جراحی
دوره پس از جراحی ممکن است مدت طولانی‌تری از عدم تحرک را به همراه داشته باشد و روند درمان معمولاً به تشکیل اسکار منتهی می‌شود، که به‌خودی‌خود می‌تواند به خشکی زانو منجر شود. شروع به‌موقع فیزیوتراپی و حرکات کنترل‌شده مفصل زانو بر طبق توصیه‌های پزشکی از اهمیت برخوردار است.
خشکی زانو پس از دویدن
درحالی‌که دویدن یک ورزش خوب محسوب می‌شود، گاهی اوقات، عضلات باسن، ران‌ها و پاها بیش‌ازحد درگیر می‌شوند. این امر می‌تواند منجر به ضعف عضلات و خشکی رباط‌ها و بافت‌های زانو شود. حرکات گرم کردن/سردکردن مناسب و اختصاص زمان کافی برای بهبود عضلات و بافت‌های زانو پس از دویدن می‌تواند به جلوگیری از خشکی زانو پس از دویدن کمک کند.
سندرم زانوی خشک
سندرم زانوی خشک، که به آرتروفیبروسیس نیز معروف است، نوعی بیماری است که در افرادی که مفصل زانوی آنها آسیب‌دیده، تحت عمل جراحی قرارگرفته و یا هر دو، یافت می‌شود. درنتیجه آسیب یا جراحی و پاسخ بدن به آن، تشکیل اسکار در ناحیه آسیب‌دیده رخ می‌دهد. این امر موجب جمع‌شدن بافت‌ها و برخی از ساختارهای مجاور مفصل زانو شده که به خشکی مفصل زانو منتهی می‌گردد. مشکل درحرکت و عدم توانایی در خم و راست کردن کامل زانو به‌طورکامل از عوارض خشکی زانو می‌باشد. تمرینات ورزشی و توان‌بخشی مناسب می‌تواند به کاهش ناراحتی و درد کمک کند.
علائم جدی
در برخی از موارد، زانوی خشک می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی باشد که در صورت مشاهده علائم زیر نیازمند مراجعه فوری به پزشک است:
- سردی پا، همراه با ضعف یا فقدان نبض
- تب بالا (بالاتر از ۱۰۱ درجه فارنهایت)
- ازدست‌دادن حس در ساق پا
- شکستگی یا تغییرشکل آشکار در استخوان‌ها
- فلج یا عدم‌توانایی درحرکت‌دادن بخشی از بدن
- خونریزی شدید
- درد غیرقابل‌کنترل
تشخیص دلایل سندرم زانوی خشک
پزشک دلایل سندرم زانوی خشک را بررسی خواهدکرد و سؤالات زیر را از شما می‌پرسد:
چه مدت است که خشکی را در مفصل زانوی خود احساس می‌کنید؟
آیا زانوی شما تابه‌حال دچار جراحت شده است؟
آیا هیچ علائمی در مفاصل دیگر مشاهده می‌کنید؟
آیا عاملی خشکی زانوی شمارا بهبود بخشیده و یا تشدید می‌کند؟
آیا شما در فعالیت‌های ورزشی شرکت می‌کنید؟
آیا سابقه آرتروز و یا عمل جراحی زانو رادارید؟
درمان
تعیین بهترین دوره درمان برای سندرم زانوی خشک به علت این بیماری بستگی دارد، اما احتمالاً شامل برخی یا همه موارد زیر است:
محافظت: از مفصل در برابر آسیب بیشتر، به‌عنوان‌مثال، با استفاده از بریس.
- کناره‌گیری: از فعالیت‌های شدید، اما حرکت آرام و مداوم پا برای ممانعت از خشکی بیشتر
- یخ: درمان منظم با یخ می‌تواند به کاهش تورم و درنتیجه خشکی زانو کمک کند.
- فشرده‌سازی: به‌ویژه با استفاده از باندهای مخصوص به حفاظت از زانو و کاهش تورم کمک می‌کند.
- بالا نگه‌داشتن پا به تخلیه مایع اضافی در مفصل زانو کمک می‌کند.
- مکمل‌های مختلف با ادعای کاهش علائم خشکی زانو، به‌ویژه در مورد آرتروز وجود دارند. رایج‌ترین آنها عبارت‌اند از امگا ۳، گلوکزامین و کندراتین.
- درمورد خشکی زانوی ناشی از تورم، پزشک شما ممکن است محل را (آسپیره) یا تخلیه کند. به‌عنوان‌مثال، پارگی ACL ممکن است باعث شود که مفصل زانو با خون پر شود. به‌منظور بهبود ناحیه فشار، پزشک شما ممکن است از یک سوزن برای تخلیه بخشی از خون و مایع اضافی استفاده کند. این اقدام ممکن است در به‌حداقل‌رساندن تورم و همچنین کاهش خشکی زانو کمک‌کننده باشد.
- درمان فیزیکی نیز ممکن است برای خشکی زانو توصیه شود. درمانگر فیزیکی برای افزایش دامنه حرکت و یافتن تمرینات ورزشی مناسب برای کاهش التهاب با شما تمرین خواهد کرد.
- تغذیه و کاهش وزن ممکن است توصیه‌ای دیگر در مواردی باشد که وزن ممکن است نقشی در خشکی زانو بازی کند. در مورد نقرص زانو ، تغییر در رژیم غذایی ممکن است به کاهش میزان اسید اوریک‌اسید در بدن کمک کند.
بهترین تمرینات ورزشی برای خشکی زانو
با توجه به اینکه خشکی زانو عمدتاً ناشی از محدودیت در حرکت مفصل زانو است، انجام تمرینات درمانی که امکان حرکت آزاد مفصل زانو را بهبود می‌بخشد، ضروری است. این تمرینات باید بر روی هر دو پا انجام شوند و پس از تمرینات ورزشی نیاز است به بدن زمان کافی برای استراحت داده شود. برای انجام این تمرینات، توصیه می‌شود با پزشک خود مشورت کنید تا در مورد توانایی و مناسب بودن آنها برای شما مشاوره بدهد.
تمرینات تقویت، کشش و صاف کردن زانو بسیار مفید می‌باشند.
از رایج‌ترین عوامل فیزیکی برای درمان خشکی زانو بعد از عمل جراحی جا‌انداختن زانو تحت بیهوشی و اصلاح عمل جراحی است:
- در جا انداختن، بیمار بی‌هوش است، و جراح زانو را به‌آرامی از طریق یک آرک حرکتی برای کشش بافت اسکار حرکت می‌دهد. شروع درمان فیزیکی بلافاصله پس‌ازاین روش اجباری است. جا‌انداختن به‌عنوان مؤثرترین درمان در سه‌ماهه نخست پس از تعویض زانو شناخته‌شده است.
- اصلاح جراحی، زانو مجدداً تحت جراحی باز قرار می‌گیرد، زخم برداشته‌شده، و اسپیسر پلی‌اتیلن جایگزین می‌شود.
- در مورد تروما و یا صدمه اخیر به مفصل زانو، درمان اولیه اغلب شامل سرما درمانی است. محل را با کیسه‌های یخ بپوشانید. در برخی موارد، پزشک ممکن است یک محصول کرایوتراپی که سردی طولانی‌مدت این ناحیه را فراهم می‌کند، توصیه کند. (این محصول اغلب برای بیمارانی که به خشکی زانوی ناشی از جراحی اخیر زانو مبتلا هستند، نیز استفاده می‌شود.)
