فهرست مطالب
زمانی که شما قادر به صاف و یا خم کردن زانوی خود نیستید، زانوی شما اصطلاحاً قفل شده است. ممکن است احساس کنید که زانویتان گیر کرده است و نمی‌توانید آن را حرکت دهید، بنابراین ممکن است سعی کنید زانوی خود را تکان دهید تا به موقعیت اول خود برگردد.
انواع قفل شدن زانو
دو نوع اصلی از قفل کردن زانو وجود دارد. نوعی که منجر به درد شدید زانو می‌شود، محدوده حرکتی مناسب را از زانوی شما صلب می‌کند. نوع دوم قفل شدن زانو به علت ممانعت مکانیکی است و حرکت نرم زانو را مختل می‌کند.
اگر شما قادر به حرکت زانوی خود در یک موقعیت خاص نیستید، برای دریافت مراقبت‌های پزشکی به پزشک مراجعه کنید.
علت‌ها و دلایل قفل شدن زانو
قفل کردن زانو به علت ممانعت مکانیکی:
- غضروف یا قطعات استخوانی که به طور فیزیکی در مفصل زانو گرفتار می‌شوند، می‌تواند موجب قفل شدن زانو یا مفصل زانو گردد.
- “پارگی منیسک” دسته‌سطلی، علت محدودیت صاف کردن مفصل زانو و یکی از علل اصلی قفل شدن زانو است.
- شکستگی استخوان درشت نی یا فیبولا در مفصل زانو می‌تواند باعث قفل شدن زانو و یا مفصل زانو شود.
- عوارض بعد از عمل جراحی می‌تواند موجب قفل شدن زانو یا مفصل زانو شود. گاهی اوقات با وجود نتیجه رضایت بخش جراحی، بازسازی رباط صلیبی قدامی زانو موجب قفل شدن آن می‌شود.
- آرتروز- قفل شدن مفصل زانو در بیماران مبتلا به التهاب مفاصل زانو موجب درد شدید ناشی از محدودیت حرکت زانو می‌شود. آرتروز و پیری طبیعی، احتمال قفل شدن زانو را افزایش می‌دهد. با گذشت زمان، غضروفی که استخوان‌های زانو را احاطه کرده است، به‌تدریج فرسوده شده و پاره می‌شود.
- آسیب رباط‌ها موجب قفل شدن زانو و ناپایداری و خالی کردن زانو می‌شود، که گاهی اوقات سستی زانو نیز نامیده می‌شود. درد زانو با صاف کردن آن و تحمل وزن، شدیدتر می‌شود.
- قطعاتی از بافت‌های شل شده (غیر از) غضروف که در داخل مفصل گرفتار می‌شود، می‌تواند باعث قفل شدن زانو گردد.
- التهاب مفصل زانو موجب تورم مفصل زانو می‌شود. تورم و ادم مفصل زانو با محدود کردن قابلیت کشیدگی زانو باعث درد شده و نهایتاً منجر به اسپاسم ماهیچه‌ای و قفل شدن زانو می‌گردد.
- دررفتگی پاتلای بالایی باعث محدودیت کشیدگی مفصل زانو و درد شدید ناشی از محدود کردن حرکت مفصل زانو و قفل شدن زانو می‌گردد.
- پارگی پلیکای پاتلای میانی – سینوویت مفصل زانو باعث آسیب مکانیکی به پلیکای داخل مفصل زانو شده و در نتیجه با ایجاد درد شدید و محدودیت کشیدگی مفصل زانو باعث قفل شدن زانو می‌گردد.
- استئو کوندریت دیسکان- بیماری است که غضروف مفصل زانو به طور کامل فرسوده شده و متعاقب آن قطعات استخوان خرد شده در مفصل گرفتار می‌شود. این وضعیت باعث محدود شدن حرکات مفصل زانو و درد شدید همراه با قفل شدن زانو می‌گردد.
- این وضعیت توسط ضعف شدید عضلات ساق پا ایجاد می‌شود.
علائم و نشانه‌های قفل شدن زانو یا مفصل زانو
- تب، عفونت مفصل زانو و یا آبسه مفصل زانو
- درد شدید هنگام کشیدن و صاف کردن زانو یکی از نشانه‌های قفل شدن زانو است.
- محدود شدن حرکت مفاصل زانو – زانوی قفل شده اغلب باعث دشوار شدن ایستادن بر روی پای آسیب دیده می‌شود.
- معاینه زانو- دردناکی و حساس به لمس شدن مفصل زانو.
- در زانوی قفل شده، خم شدن زانو در موقعیت ثابت و اغلب در زاویه ۴۵ درجه باقی می‌ماند.
- کشیدن غضروف زانو – فرد مبتلا به قفل شدگی زانو یا مفصل زانو قادر به صاف کردن پای خود نخواهد بود. میتوان با استفاده از هر دو دست و با احتیاط، پا را برای تکمیل موقعیت کشیدگی زانو صاف کرد.
- صدای اصطحکاک و خرد شدن می‌تواند یکی از علائم و نشانه‌های قفل شدن زانو باشد. جنبش مفصل زانو به دلیل اصطحکاک قطعه‌ای از منیسک پاره شده که در مفصل گرفتار شده است، این صدا را ایجاد می‌کند. این صدای غیر طبیعی با درد شدید همراه است.
- نشانه رفلکس گیرافتادگی در پارگی رباط صلیبی قدامی دیده می‌شود.
آزمایشات تشخیص قفل شدن زانو یا مفصل زانو
آزمایشات خون برای تشخیص علت قفل کردن زانو یا مفصل زانو عبارتند از:
- شمارش گلبولهای سفید خونی – تعداد گلبولهای سفید خون در صورت عفونت مفصل زانو افزایش می‌یابد.
- فاکتور روماتوئید- در بیماران مبتلا به التهاب مفاصل افزایش می‌یابد.
- افزایش رسوبات گلبول قرمز- در آرتریت‌های التهابی، التهاب مفاصل و یا لوپوسلوپوس منتشر (اریتماتوی سیستمیک) مشاهده می‌شود.
- افزایش سطح اسید اوریک در خون ممکن است نشان دهنده نقرس باشد.
- مطالعه مایع سینوویال برای تشخیص علت قفل شدن زانو یا مفصل زانو.
- اشعه X برای تشخیص علت قفل شدن زانو یا مفصل زانو.
- MRI برای تشخیص علت زانوی قفل شده.
اگر اغلب مشکل قفل شدن زانو دارید و در انجام کارهای روزمره‌تان با مشکل مواجه می‌شوید به مطب دکتر وریانی –فوق تخصص بیماری‌های زانو –مراجعه کنید تا با معاینات و آزمایش‌های مختلف، تشخیص علت قفل شدن زانو را میسر و این عارضه را برطرف کند.
اگر فکر می‌کنید در یک وضعیت اورژانسی قرار دارید، با پزشک تماس بگیرید. همیشه قبل از شروع و یا تغییر درمان، با پزشک خود مشورت کنید.
درمان
درمان زانوی قفل شده بستگی به علت قفل شدن آن دارد. تنها در موارد شدید به عمل جراحی نیاز خواهید داشت.
جراحی
در صورت قفل کامل زانو (وقتی که حرکت مفصل به صورت فیزیکی متوقف شده است)، برای برداشتن قطعات خرد شده غضروف یا استخوان، عمل جراحی لازم است. در غیر اینصورت، مشکل زانو به احتمال زیاد پیشرفت خواهد کرد و ممکن است بهبود نیابد. جراح ارتوپد در اکثر موارد، با استفاده از آرتروسکوپی (عمل جراحی با سوراخ کلید)، قطعات خرد شده را برداشته و هر گونه آسیب مرتبط را ترمیم می‌کند. این عملیات ساده‌ای است و زمان بهبودی سریعی دارد.
در حالت قفل کردن ناقص زانو (محدودیت در حرکت خم و صاف شدن زانو)، علت زمینه‌ای درد نیاز به درمان دارد. ارزیابی توسط پزشک یا توسط درمانگر فیزیکی می‌تواند عامل محدودیت حرکتی زانو را شناسایی کند. درمان اولیه ممکن است شامل مصرف داروهای مسکن و ضدالتهاب و استفاده از یخ برای کنترل درد و التهاب باشد. درمان بلندمدت ممکن است شامل تمرینات برای افزایش قدرت و استحکام زانو باشد.
– خارج کردن قطعات پارگی و شکستگی در مفصل زانو باعث رفع قفل شدن زانو می‌شود. غضروف پاره شده از مفصل خارج می‌شود تا دیگر تحرک مفصل زانو را مختل نسازد.
– جراحی منیسکتومی، برای برداشتن تمام قطعات منیسک پاره که می‌تواند موجب قفل شدن زانو شود، انجام می‌شود.
– ترمیم مینیسک، این عمل جراحی، سرپایی برای ترمیم غضروف پاره شده زانو که می‌تواند باعث قفل شدن زانو گردد، انجام می‌شود.
– پیوند مینیسک.
– تعویض مینیسک.
درمان دستی
یک نوع از زانوی قفل شده وجود دارد که در آن ۱۰ تا ۴۰ درجه از کشیدگی زانو کاهش می‌یابد. درمان دستی مورد استفاده در درمان زانوی قفل شده، در درجه اول باید به عنوان یک روش کمک‌های اولیه برای بازگرداندن عملکرد زانو و برای جلوگیری از درد در نظر گرفته شود. این وضعیت معمولاً توسط یک ناهنجاری در منیسک خارجی ایجاد می‌شود و ممکن است بعداً جراحی منیسکتومی مورد نیاز باشد.
گرما و سرما درمانی
در برخی موارد، شما می‌توانید از یک پد گرماساز بر روی زانوی خود برای برطرف کردن سفتی زانو استفاده کنید. آن را در دمای پایین تنظیم کنید و به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه بر روی زانوی آسیب دیده خود قرار دهید. اگر پد گرماساز در دسترس نباشد، یک حوله را در آب گرم خیس کنید و آن را روی زانوی خود قرار دهید.
اگر درد و قفل شدن زانوی شما ناشی از پارگی منیسک باشد، می‌توانید یخ درمانی یا کرایوتراپی (سرما درمانی) را برای کمک به کاهش درد خود امتحان کنید. برای تسکین درد می‌توانید یخ را بر زانوی خود برای کمتر از پنج دقیقه قرار دهید.
فیزیوتراپی
درمان فیزیکی و تمرینات مخصوص یوگا گاهی اوقات به برطرف شدن قفل زانوی شما کمک می‌کند.
داروهای ضد درد خاصی موجود است که پزشک برای رهایی شما از درد و التهاب، ممکن است تجویز کند. اگر التهاب و درد شما بسیار شدید باشد، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که برای ترمیم زانوی خود تحت عمل جراحی قرار بگیرید.
تزریق
اگر این اقدامات ساده مفید واقع نشود، اغلب تزریق یک داروی بی حسی موضعی و یا یک شات کورتیزون می‌تواند به کاهش ناراحتی کمک کند، تا حدی که به شما اجازه می‌دهد مفصل خود را خم کنید.
تجویز داروهای ضد درد برای کاهش درد زانوی قفل شده، به‌ندرت لازم است و این داروها به دلیل اثرات جانبی احتمالی باید با احتیاط استفاده شود.
از دیگر روش های درمانی قفل کردن زانو میتوان به روش های طب سوزنی، مگنت تراپی و… اشاره کرد.
چند نکته
اگر آسیب زانوی شما تدریجی است و نشانه‌هایی از درد وجود دارد، از فعالیت‌های فیزیکی مانند کوهنوردی، بلند کردن اجسام سنگین، زانو زدن، دویدن و چمباتمه زدن اجتناب کنید. زیاده‌روی در این فعالیت‌ها تنها می‌تواند آسیب زانوی شما را تشدید کند. همچنین، لیستی از حرکات را که درد زیادی ایجاد نمی‌کند، برای خود تهیه کنید و فعالیت خود را با آنها ادامه دهید.
هنگام خوابیدن در شب، زانوی خود را خم نکنید، به جای آن سعی کنید پای خود را هنگام به خواب رفتن، در حالت صاف دراز کنید. با احساس اولین نشانه درد، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید، تا در تشخیص مشکل زانوی شما و یافتن یک راه حل سریع برای درمان آن، به شما کمک کند.
