آرتریت به معنای التهاب یک یا چند مفصل است. علائم شایع آن شامل درد و سفتی مفاصل میباشد. وقتی این بیماری در مچ دست رخ دهد، انجام حتی فعالیتهای روزمره نیز دشوار میشود. مچ دست مفصل پیچیدهای است که از چندین مفصل کوچک تشکیل شده است. زمانی که مفاصل سالم باشند، غضروفی که سطح مفاصل را پوشانده و از آن محافظت میکند، به استخوانها کمک میکند تا به راحتی بر روی هم بلغزند. آرتریت این غضروف را از بین میبرد و با پیشرفت بیماری، غضروف نیز دچار تخریب تدریجی میشود. عدم وجود این لایه نرم بر روی مفاصل باعث میشود که استخوانها با یکدیگر اصطکاک پیدا کنند و این امر موجب آسیب دیدگی مفاصل میشود که دیگر قادر به بازسازی نخواهند بود.
برای کاهش درد و تسکین علائم بیماری درمانهای بسیاری وجود دارد. بعضی از این روشهای درمانی سرعت تخریب مفصل را کندتر مینمایند. بسیاری از افراد با انجام درمان صحیح در کلینیک دکتر وریانی قادر خواهند بود که علائم آرتریت مچ دست را مهار کنند و به فعالیت خود ادامه دهند. بهطور کلی درمان اولیهای که برای کاهش درد حاصل از آرتریت توصیه میشود روش درمان بدون جراحی است ولی اگر با روش درمان بدون جراحی درد شما تسکین نیافت و آرتریت بر کیفیت زندگی شما تأثیر گذاشته باشد، دکتر وریانی انجام عمل جراحی را به شما توصیه میکند.
آناتومی
مچ دست مفصل پیچیدهای است که دست را به ساعد متصل میکند. مچ دست از دو استخوان ساعد یعنی رادیوس و اولنا و هشت استخوان کوچک به نام کارپ تشکیلشده است. استخوانهای کارپ در دو ردیف در کف دست قرار گرفتهاند. در هر ردیف چهار استخوان وجود دارد و مفاصل هر استخوان با یک غضروف مفصلی پوشانده شدهاند. غضروف مفصلی مایعی لغزنده است که از دست و مچ در هنگام حرکت محافظت مینماید.
انواع مختلف آرتریت
اگر چه آرتریت انواع مختلفی دارد اما سه نوع آن بیشتر بر مچ تأثیر میگذارند.
استئوآرتریت
بروز استئوآرتریت به خصوص در افرادی که دارای سابقه خانوادگی هستند ممکن است به دلیل ساییدگی و پارگی مفاصل مچ دست باشد. اگر چه این بیماری معضل بسیاری از افراد است که به میانسالی قدم نهادهاند، اما جوانان نیز ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. استئوآرتریت موجب میشود غضروف مفصلی که انتهای استخوان را پوشانده و بسیار نرم و لغزنده است با گذشت زمان فرسوده گردد. به دلیل اینکه در سطح غضروف خونی موجود نیست و یا مقدار آن بسیار ناچیز است، غضروف پس از آسیبدیدگی و یا فرسودگی توان ترمیم و یا تولید مجدد را ندارد. زمانی که غضروف دچار ساییدگی شود بسیار زبر و خشن میگردد و پوشش محافظتی میان استخوانها کمتر میشود که درن تیجه این اتفاق، استخوانها بر روی یکدیگر اصطکاک مییابند و حاصل آن درد و خشکی و سفتی مفصل است.
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید یک بیماری مزمن است که میتواند مفاصل مختلف در بدن را تحت تأثیر قرار دهد، بهطور خاص در مفاصل کوچک مانند مفاصل دست و مچ. این بیماری به صورت قرینه است، به این معنی که مفاصل دو طرف بدن را تحت تأثیر قرار میدهد. در آرتریت روماتوئید، سیستم ایمنی بدن به بافتهای خود حمله میکند و باعث آسیب دیدن غضروف و رباطها میشود. این میتواند باعث ضعف و ناتوانی استخوانها شود. بیشترین تأثیر آرتریت روماتوئید بر مفصل میان رادیوس و اولنا در ساعد دیده میشود. بدشکل شدن استخوان اولنا میتواند باعث فرسودگی و پارگی تاندونهایی شود که انگشتان را مستقیم و صاف نگه میدارند و این میتواند باعث بدشکل شدن بیشتر دست و کاهش عملکرد آن شود.
آرتریت پس از ضربه
آرتریت پس از ضربه معمولاً بعد از صدماتی مانند شکستگی استخوان مچ دست و یا پارگی رباطها پدید میآید. ضربه میتواند یکبار به غضروف آسیب برساند اما گاهی پس از گذشت زمان و به علت تغییر در حالت حرکت استخوانها از جمله پس از پارگی رباطها موجب فرسودگی غضروف گردد.
علائم
همه افراد مبتلا به آرتریت علائم یکسانی را تجربه نمیکنند و شدت آن علائم از فردی به فردی دیگر متفاوت است. علائم آرتریت عبارتند از:
- درد
- تورم
- محدودیت در حرکت وسفتی مفاصل
- ناتوانی و سستی مفاصل
تشخیص
دکتر وریانی سؤالاتی را در ارتباط با سلامتی کلی و سابقه بیماریهای قبلی شما خواهد پرسید و برای بررسی علائمی همچون محدودیتهای حرکتی، نقاط دارای درد و حساس به لمس، بیثباتی مفاصل، تورم و یا هرگونه تغییر در ظاهر، مچ و دست شما را با دقت معاینه میکند. همچنین در حین معاینه علائم زیر را نیز مورد بررسی قرار میدهد
- حرکت انگشتان و شست
- عملکرد عصبها
آزمایشها
اشعه ایکس: اشعه ایکس به تعیین محل دقیق آرتریت شدت آن کمک مینماید.
آزمایش خون: آزمایش خون نشان میدهد که شما به کدام یک از انواع آرتریت مبتلا هستید.
درمان
درمانی برای آرتریت وجود ندارد اما روشهای درمانی وجود دارد که به کاهش علائم بیماری کمک میکند و موجب تسکین درد و بهبود عملکرد مفاصل میشوند.
روش درمان بدون جراحی
روشهای درمان بدون جراحی عبارتند از:
اصلاح در انجام فعالیتهای خود
محدود نمودن و یا عدم انجام فعالیتهایی که درد شما را بدتر میکند اولین گام برای تسکین علائم بیماری است.
گرما و سرمادرمانی
برای کاهش تورم از آب گرم و سرد استفاده میگردد.
عدم تحرک
استفاده مداوم از مچبند آتلدار برای کوتاه مدت در محافظت از مفصل و کاهش فشار بر آن مؤثر است.
داروها
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا (NSAIDs) میتواند درد وتورم را کاهش دهد. کرمهای موضعی ضدالتهاب غیراستروئیدی را میتوان مستقیماً بر روی پوست در محل مفصل استعمال نمود.
- داروهای ضدروماتیسمی اصلاحکننده بیماری یا (DMARDs) برای جلوگیری از حمله سیستم ایمنی بدن به مفاصل طراحی شده است.
ورزش
ورزشهای خاصی وجود دارند که میتوانند عملکرد و توانایی حرکت مچ را بهبود بخشند. پزشک یا فیزیوتراپیست میتواند ورزشهایی را تجویز نماید که مناسب و درخور نیاز شماست.
تزریق استروئید
کورتیزون یک داروی قدرتمند ضدالتهاب است و به مفصلی تزریق میشود که دچار آرتریت شده است. اگر چه تزریق کورتیزون میتواند موجب تسکین و کاهش تورم شود اما تأثیر آن موقتی است.
درمان جراحی
هدف از جراحی از بین بردن درد و حفظ یا بهبود عملکرد است. معمولاً در عمل جراحی سعی میشود که تماس و اصطکاک میان استخوانها را کم کرد و یا از بین برد.
کارپکتومی ردیف پروگزیمال
در این روش سه استخوان مچ دست که به ساعد نزدیک است توسط پزشک برداشته میشوند. این روش به کاهش درد مچ کمک میکند در حالی که حرکت جزئی مچ دست حفظ میشود.
فیوژن یا خشک کردن جزئی مفصل مچ دست
در برخی موارد، دکتر وریانی روش فیوژن جزئی را تجویز مینماید. در این روش تنها برخی از استخوانهای مچ دست به نام کارپ با هم ترکیب میشوند همچنین در این روش درمانی برای حفظ حرکت مچ دست، مفاصل سالم همانگونه دستنخورده باقی میمانند و جراحی تنها بر روی مفاصل آسیبدیده صورت میگیرد.
فیوژن یا خشک کردن کامل مچ دست
در این روش درمانی، دکتر وریانی با برداشتن کامل غضروف آسیب دیده، مفصل را در وضعیت مناسب و ثابت نگه میدارد. او از میله، پلاک، پیچ و مهره برای این منظور استفاده میکند. با گذشت زمان، استخوانها به همان نحوی که در هنگام شکستگی ترمیم میشوند، به یکدیگر جوش میخورند. در این نوع عمل جراحی، حرکت دست بهطور کامل از بین میرود، اما بر چرخش ساعد و حرکت انگشتان تأثیری ندارد.
تعویض کامل مفصل
در این روش مفصل آسیبدیده توسط دکتر وریانی جدا شده و برای حفظ عملکرد مفصل، مفصلی از جنس پلاستیک و یا فلز جایگزین مفصل جداشده، میشود. تعویض مفصل مچ دست درد آرتریت را کاهش میدهد و توانایی فرد در حرکت در مقایسه با عمل جراحی به روش فیوژن بیشتر است.