فهرست مطالب
آرتروسکوپی مچ پا یک عمل جراحی کم تهاجمی است که توسط جراح ارتوپدی و به‌منظور رفع مشکلات مفصل مچ پا انجام می‌شود. در طی عمل آرتروسکوپی مچ پا، از یک دوربین کوچک (آرتروسکوپ) استفاده می‌شود که می‌تواند تصاویری را از درون مفصل به صفحه‌ی نمایش خارج از بدن انتقال دهد.
دکتر وریانی اعمال جراحی پیشرفته و روش‌های درمانی شخصی‌سازی شده‌ای را، بسته به سن و میزان فعالیت اشخاص به کار می‌گیرد که ازجمله این روش‌ها می‌توان به عمل جراحی آرتروسکوپی مفصل مچ پا اشاره کرد.
اهداف عمل آرتروسکوپی مچ پا چیست؟
از اهداف جراحی می‌توان به کاهش درد در مچ پا و بهبود کلی عملکرد آن اشاره کرد.
عمل جراحی آرتروسکوپی به چه منظور استفاده می‌شود؟
از عمل آرتروسکوپی می‌توان برای تشخیص و درمان اختلالات مختلف مچ پا استفاده کرد. لیست مشکلاتی که می‌توان آن‌ها را به کمک آرتروسکوپی درمان کرد، روزبه‌روز در حال تکامل بوده و موارد زیر در آن قرار دارند:
آرتروز مچ پا: عمل خشک‌کردن مفصل مچ پا برای بسیاری از بیماران مبتلا به شدیدترین حالت آرتروز مچ پا مناسب به نظر می‌رسد. به وسیله‌ی آرتروسکوپی می‌توان عمل فیوژن یا خشک‌کردن را به‌صورت کم تهاجمی انجام داد. نتایج این عمل با عمل جراحی باز برابری کرده و یا حتی بهتر از آن خواهند بود.
شکستگی‌های مچ پا: عمل آرتروسکوپی را می‌توان همراه با تکنیک‌های جراحی باز به کار برد. این کار به‌منظور اطمینان از قرارگیری صحیح استخوان‌ها و غضروف‌ها در محل خود انجام می‌شود. همچنین می‌توان از این عمل برای مشاهده‌ی آسیب غضروف‌ها در طول عمل‌ترمیم مچ پا استفاده کرد.
ناپایداری مچ پا: رباط‌های مچ پا ممکن است دچار کشیدگی شده و باعث احساس بی‌ثباتی در مفصل گردند. می‌توان به کمک عمل جراحی، این رباط‌ها را دوباره سفت کرد. تکنیک‌های آرتروسکوپی می‌توانند در حل این مشکل کارساز باشند.
گیر افتادگی قدامی مچ پا (با نام‌های مچ پای ورزشکاران و مچ پای فوتبالیست‌ها نیز شناخته می‌شود): گیر افتادگی مچ پا زمانی اتفاق می‌افتد که استخوان و بافت‌های نرم در جلوی مفصل مچ پا دچار التهاب شوند. از علائم این عارضه می‌توان به درد و ورم مچ پا اشاره کرد. این امر موجب محدودیت مچ پا برای خم شدن رو به بالا خواهد شد. راه رفتن به سمت بالای شیب معمولا برای افراد مبتلا به این عارضه دردناک خواهد بود. استئوفیت (خارهای استخوانی) به وسیله‌ی عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس تشخیص داده می‌شوند. می‌توان از عمل آرتروسکوپی برای برداشتن بافت‌های ملتهب شده و خارهای استخوانی استفاده کرد.
فیبروز مفصلی: بافت زخم (اسکار) ممکن است در فضای مفصلی مچ پا رشد کند. این امر موجب گرفتگی و درد در مفصل خواهد شد. به این عارضه فیبروز مفصلی یا آرتروفیبروز گفته می‌شود. می‌توان از عمل آرتروسکوپی برای تشخیص محل ایجاد بافت زخم و برداشتن آن استفاده کرد.
عفونت: عفونت فضای مفصلی را نمی‌توان تنها به وسیله‌ی داروهای آنتی بیوتیک از بین برد. برای درمان عفونت معمولا یک عمل جراحی فوری برای شستشوی مفصل انجام می‌شود. می‌توان این عمل را با روش آرتروسکوپی انجام داد.
اجسام شناور: غضروف، استخوان و بافت اسکار ممکن است در فضای مفصلی رهاشده و اجسام شناور را به وجود بیاورند. این اجسام می‌توانند موجب ایجاد درد و مشکلاتی چون صداهای غیرطبیعی مفصل و گیرکردن آن بشوند. قفل شدن مفصل مچ پا ممکن است اتفاق بیفتد. می‌توان از عمل آرتروسکوپی مچ پا برای پیدا کردن و از بین بردن این اجسام استفاده نمود.
نقص‌های استئوکندرال (OCD): بخش‌هایی از مفصل مچ پا که غضروف و استخوان آن‌ها آسیب دیده‌اند، اشاره می‌کنند. این نقوص معمولا در اثر آسیب‌هایی مانند پیچ‌خوردگی و شکستگی در مچ پا ایجاد می‌شوند. علائم رایج این وضعیت شامل درد و ورم در مچ پا هستند. بیماران ممکن است صداهای غیرطبیعی از داخل مفصل بشنوند یا تجربه کنند که مفصل گیر کرده است. تشخیص این مشکل از طریق ترکیبی از معاینه فیزیکی و عکس‌برداری انجام می‌شود. عکس‌برداری با استفاده از اشعه ایکس، اسکن MRI و CT اسکن ممکن است صورت بگیرد. روش درمانی که استفادهمی‌شود، بستگی به میزان و محل آسیب و پایداری آن دارد. علاوه بر این، نیازهای فعالیتی بیمار نیز در نظر گرفته می‌شود. در طول عمل جراحی، معمولاً بخش آسیب دیده از غضروف برداشته می‌شود و سوراخ‌های کوچکی در استخوان ایجاد می‌شود تا فرآیند بهبود را تسریع کند. همچنین، ممکن است روش‌هایی مانند پیوند غضروف و پیوند استخوان نیز به کار رود.
گیر افتادگی خلفی مچ پا: این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که بافت‌های نرم در پشت مچ پا دچار التهاب شده باشند. در طی این عارضه خم کردن پا به سمت پایین با درد همراه خواهد بود. این عارضه که در اثر استفاده‌ی بیش از حد مفصل ایجاد می‌شود، در بین رقاص‌ها رواج دارد. این عارضه ممکن است به دلیل وجود یک استخوان اضافی به نام اس تریگونیوم ایجاد شده باشد. می‌توان بافت مشکل‌ساز را به وسیله‌ی عمل آرتروسکوپی از بین برد.
سینوویت: پوشش بافت نرم مفصل مچ پا (بافت سینوویال) ممکن است دچار التهاب شود. این عارضه باعث ایجاد درد و تورم شده و ممکن است در اثر آسیب و یا استفاده‌ی بیش از حد ایجاد شده باشد. آرتروز التهابی (آرتریت روماتوئید) و استئوآرتریت نیز می‌توانند موجب بروز سینوویت شوند. آرتروسکوپی مچ پا می‌تواند برای برداشتن بافت ملتهب شده و درمان مواردی که به روش‌های درمانی بدون جراحی پاسخی نداده‌اند استفاده شود.
علائم غیر قابل توضیح در مچ پا: در برخی از موارد، بیماران علائمی را تجربه می‌کنند که نمی‌توان آن‌ها را با کمک تکنیک‌های تشخیصی توضیح داد. آرتروسکوپی این فرصت را فراهم می‌کند تا به طور مستقیم، درون مفصل را مشاهده کرد. سپس جراح می‌تواند مشکلات احتمالی را شناسایی کرده و آن‌ها را با کمک عمل جراحی رفع کند.
چه زمانی از انجام عمل آرتروسکوپی مچ پا پرهیز کنم؟
عمل آرتروسکوپی انتخابی برای برخی از بیماران مناسب نخواهد بود. افراد مبتلا به آرتروز حاد مچ پا ممکن است از عمل “پاک‌سازی” آرتروسکوپی سودی نبرند. افراد مبتلا به عفونت‌های فعال و برخی دیگر از عارضه‌های پزشکی نیز موارد مناسبی برای انجام عمل آرتروسکوپی نیستند.
جزئیات کلی عمل
قبل از انجام عمل، جراح مکان دقیق پا مورد نظر را علامت‌گذاری می‌کند. سپس بیمار به اتاق عمل منتقل می‌شود و تحت بیهوشی قرار می‌گیرد. به طور معمول، از یک شریان‌بند بر روی پا استفاده می‌شود و پا به طور کامل تمیز می‌شود. در برخی موارد، جراح از وسایل ویژه‌ای برای “کشیدن” مفصل مچ پا استفاده می‌کند تا دید بهتری از داخل آن داشته باشد.
حداقل دو بریدگی در جلو و یا پشت مفصل مچ پا ایجاد می‌شوند. این دو “درگاه” مسیرهای ورودی برای دوربین آرتروسکوپ و ابزارهای جراحی هستند. یک مایع استریل به داخل مفصل تزریق می‌شود تا فضای آن را باز کرده و دسترسی به داخل آن را آسان‌تر کند. مکان دوربین و ابزارهای جراحی قابل تعویض است و ممکن است در طول عمل جراحی تعویض شوند. پس از انجام عمل، بریدگی‌ها با استفاده از بخیه‌ها بسته شده و با باندهای استریل پوشانده می‌شوند. معمولاً پس از عمل از اسپلینت یا چکمه‌های ویژه استفاده می‌شود.
پس از عمل چه اتفاقی می‌افتد؟
پس از عمل باید انتظار کمی درد و ورم را داشته باشید. ممکن است بالا نگه‌داشتن پا ضروری باشد. همچنین ممکن است تا چند روز به داروهای مسکن درد خوراکی نیاز داشته باشید. ممکن است بلافاصله پس از انجام عمل بتوانید بر روی پای خود راه بروید و همچنین ممکن است این کار به چندین ماه استراحت نیاز داشته باشد. این موارد به نوع عمل انجام‌شده و توصیه‌های جراح شما بستگی دارند. در صورت نیاز، بخیه‌ها یک یا دو هفته پس از انجام عمل کشیده می‌شوند. جراح شما تشخیص می‌دهد که چه زمانی برای شروع فعالیت‌هایی از قبیل تمرینات محدوده‌ی حرکتی مچ پا مناسب است. ممکن است از فیزیوتراپی نیز استفاده شود.
عوارض بالقوه
هر عمل جراحی، عوارضی احتمالی را با خود به همراه دارد. این عوارض ممکن است شامل خطرات مربوط به بیهوشی، عفونت، خونریزی و یا لخته‌های خونی باشند.
از عوارض احتمالی مخصوص عمل آرتروسکوپی مچ پا، می‌توان مواردی چون آسیب به اعصاب و شریانات خونی اطراف مچ پا را نام برد. بی‌حسی و خواب‌رفتگی بر روی پا در حدود ۱۰ درصد از موارد دیده می‌شود. این مشکل معمولا با گذشت زمان از بین می‌رود.
سوالات متداول
چه زمانی می‌توانم به رانندگی ادامه دهم؟
زمانی که بتوانید بدون محدودیت اجسام را بلند کرده و استفاده از داروهای مسکن مخدر را متوقف کنید، می‌توانید به رانندگی ادامه دهید.
چه زمانی می‌توانم ورزش و کار خود را از سر بگیرم؟
در صورتی که بتوانید وظایف کاری خود را بدون خطر انجام دهید، می‌توانید چند روز پس از انجام عمل به کار خود بازگردید. بیشتر افراد باید حداقل به مدت یک یا دو هفته از کار خود دست بکشند. پس از انجام عمل آرتروسکوپی مچ پا می‌توان به ورزش‌های حرفه‌ای بازگشت، ولی قبل از این کار باید حداقل ۴ تا ۶ هفته استراحت کرد.
نتایج عمل آرتروسکوپی مچ پا چیست‌اند؟
۷۰ تا ۹۰ درصد از بیمارانی که به دلیل عارضه‌های شایع تحت عمل آرتروسکوپی قرار می‌گیرند، نتایج خوب و عالی دریافت می‌کنند.
مزایای عمل آرتروسکوپی مچ پا چیست‌اند؟
آرتروسکوپی مچ پا به جراح این اجازه را می‌دهد تا به وسیله‌ی یک بریدگی کوچک، درون مفصل را مشاهده کند. این کار مشکلات مربوط به بریدگی‌های بزرگ از قبیل عفونت و درد را از بین می‌برد. می‌توان این عمل را به‌صورت سرپایی انجام داد چراکه یک عمل جراحی کم تهاجمی است. بیماران می‌توانند زودتر برنامه‌ی توان‌بخشی را شروع کرده و سریع‌تر به فعالیت‌های شدید مانند ورزش‌های حرفه‌ای بازگردند.
