فهرست مطالب
- ۱ چه اعمالی را می‌توان به صورت آرتروسکوپی بر روی مفصل ران انجام داد؟
- ۲ چه افرادی برای انجام آرتروسکوپی مفصل ران مناسب‌اند؟
- ۳ مزایای آرتروسکوپی در مفصل لگن
- ۴ عمل آرتروسکوپی مفصل لگن چگونه انجام می‌شود؟
- ۵ بهبودی پس از عمل آرتروسکوپی مفصل ران
- ۶ مراقبت‌های پس از عمل آرتروسکوپی مفصل لگن
- ۷ خطرات عمل آرتروسکوپی مفصل ران چیست‌اند؟
در طی عمل آرتروسکوپی که یک عمل جراحی کم تهاجمی است، یک آرتروسکوپ به درون مفصل وارد شده و کار شناسایی آسیب و ترمیم آن را به صورت هم‌زمان انجام می‌دهد. آرتروسکوپ یک ابزار اپتیک مخصوص جراحی بوده که از عدسی، منبع نور و یک دوربین ویدیویی تشکیل یافته است. دوربین موجود در آرتروسکوپ، تصاویری را از درون مفصل برای یک صفحه‌ی نمایش بزرگ ارسال می‌کند که جراح به کمک آن‌ها می‌تواند آسیب وارد شده را بررسی کرده، نوع آن را تعیین و برای ترمیم آن طرح‌ریزی کند.
دکتر وریانی با توجه به سن و میزان فعالیت بیمار، یک برنامه‌ی درمانی شخصی را برای آن‌ها طراحی کرده و اعمالی مانند عمل آرتروسکوپی مفصل لگن، اعمال کم تهاجمی مفصل لگن و اعمال جراحی حفظ‌کننده‌ی مفصل ران را انجام می‌دهد.
عمل آرتروسکوپی مفصل لگن نسبت به مفاصل زانو یا شانه دشوارتر است چرا که عمق این مفصل زیاد بوده و با اعصاب مهمی احاطه‌شده است. در نتیجه انجام این عمل سخت‌تر بوده و به ابزارهای جراحی پیشرفته‌تری نیاز دارد.
چه اعمالی را می‌توان به صورت آرتروسکوپی بر روی مفصل ران انجام داد؟
- هدف اصلی انجام بیشتر جراحی‌های آرتروسکوپی بر روی مفاصل لگن، برداشتن بافت‌های مزاحم (معمولاً غضروف‌ها) می‌باشد.
- دبریدمان و یا ترمیم پارگی‌های لابروم (لابروم یک حلقه‌ی غضروفی در دور کاسه‌ی مفصل ران می‌باشد)
- برداشتن خارهای استخوانی که باعث درد در مفصل ران می‌شوند. (خار استخوانی در استخوان ران یا استابولوم)
- برداشتن غشای سینوویال آسیب‌دیده (غشای پوشاننده‌ی مفصل)
- در موارد خاص، برای درمان آرتروز در مراحل اولیه‌ی آن. به علاوه، در برخی از موارد که روش‌های تشخیصی مانند اسکن MRI پاسخگو نباشند، انجام آرتروسکوپی می‌تواند برای تشخیص عارضه کاربرد داشته باشد.
- آرتروسکوپی مفصل لگن همراه با روش انقباض گرمایی می‌تواند برای افراد مبتلا به ناپایداری این مفصل مفید باشد.
- جدیدترین کاربرد آرتروسکوپی مفصل ران، درمان عارضه‌ای به نام گیرافتادگی مفصل رانی لگنی است که در طی آن خارهای استخوانی دردناک از اطراف این مفصل برداشته می‌شوند.
چه افرادی برای انجام آرتروسکوپی مفصل ران مناسب‌اند؟
عمل آرتروسکوپی مفصل لگن در درمان عارضه‌های زیر بهترین نتیجه‌ها را به همراه داشته است:
قفل شدن یا گیرافتادگی مفصل
این عارضه (قفل شدن یا گیرافتادگی مفصل لگن) زمانی اتفاق می‌افتد که فرد در حین حرکت دادن مفصل احساس درد کند چرا که گردن استخوان ران به لبه‌ی کاسه‌ی مفصل فشار وارد می‌کند. روش‌هایی برای درمان این عارضه به وسیله‌ی برداشتن قسمت‌هایی از استخوان‌های ران و یا لگن ابداع شده‌اند که پس از آن، لابروم ترمیم‌شده و دوباره در جای خود قرار داده می‌شود.
پارگی لابروم
پارگی در بافت پوشاننده‌ی ضخیم کاسه مفصل ران ممکن است رخ دهد. لابروم، که به حمایت از مفصل لگن کمک می‌کند، ممکن است در صورت پارگی، قطعه‌ای از آن در بین ساختارهای مفصل گیر کند و درد ایجاد کند. اما به یاد داشته باشید که اگر پارگی لابروم ناشی از یک مشکل مکانیکی دیگر باشد، درمان فقط لابروم و نادیده گرفتن مشکل اصلی، ممکن است به طور موقت علائم را کاهش دهد، اما درمان قطعی را نخواهد به همراه داشت. به طور معمول، بیمارانی که به دلیل گیرافتادگی مفصل دچار پارگی لابروم شده‌اند و در زیر عمل آرتروسکوپی قرار می‌گیرند، بهبودی حقیقی نخواهند داشت مگر اینکه مشکل اصلی نیز درمان شود.
اجسام شناور
به تکه‌های پاره شده‌ی غضروف و یا شکسته شده‌ی استخوان گفته می‌شود که درون مفصل رها شده باشند. این تکه‌های کوچک و شناور می‌توانند در حین حرکت، در بین ساختارهای مختلف مفصل ران گیر افتاده و موجب قفل شدن مفصل و درد ناگهانی شوند. معمولاً می‌توان این اجسام شناور را به وسیله‌ی آرتروسکوپی از بین برد.
سینوویت
زمانی که پوشش مفصل ران دچار التهاب شده و درد ایجاد می‌کند، می‌توان قسمتی از آن را به کمک آرتروسکوپی برداشت. این کار به کاهش درد کمک می‌کند ولی نباید علت اصلی ایجاد التهاب را فراموش کرد، در غیر این صورت، سینوویت دوباره بازمی‌گردد.
سندرم مفصل ران صدادار
در طی این عارضه، به هنگام حرکت دادن مفصل احساس فرسایش و صداهای غیرطبیعی از آن به گوش می‌رسند. این عارضه می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد ولی معمولاً به دلیل درگیر شدن تاندون‌ها و دیگر بافت‌های نرم بر روی استخوان‌ها به هنگام حرکت کردن مفصل ایجاد می‌شود. تاندون و بافت‌های نرم درگیر شده را می‌تواند برداشته و یا عمل رهاسازی را برای آن‌ها انجام داد.
آسیب به غضروف‌ها
آرتروز عارضه‌ای است که در طی آن، غضروف قرار گرفته بر روی سر استخوان ران و یا درون کاسه‌ی مفصل لگن تخریب شده و آسیب می‌بیند. روش خرد کردن یکی از راهکارهای موجود برای متوقف و یا کند کردن روند پیشرفت آرتروز بوده و می‌تواند فرایند بهبودی را نیز تحریک کند. در این روش سوراخ‌های کوچکی در استخوان ایجاد می‌شوند که وظیفه‌ی آن‌ها حمایت از غضروف‌هاست. این کار باعث خونریزی در استخوان و در نتیجه تحریک فرایند بهبودی بدن می‌شود. در این محدوده از استخوان‌ها، فیبروکارتیلاژ رشد کرده و روند پیشرفت آرتروز را کند کرده و درد را کاهش می‌دهد. برخی از بیماران نسبت به این روش پاسخ مناسبی می‌دهند درحالی‌که در برخی دیگر اثر خاصی مشاهده نمی‌شود. پزشک شما ممکن است بسته به محل و اندازه‌ی ضایعه، این روش را پیشنهاد کند.
مزایای آرتروسکوپی در مفصل لگن
مزایای عمل آرتروسکوپی مفصل ران نسبت به جراحی باز سنتی عبارت‌اند از:
- بریدگی‌های کوچک‌تر
- آسیب کمتر به عضلات، رباط‌ها و بافت‌های اطراف
- درد کمتر
- بهبود سریع‌تر
- خطر کمتر عفونت
- به‌جای ماندن جای زخم‌های کوچک‌تر
- بازگشت سریع‌تر به تحرک
- مدت‌زمان بستری کوتاه‌تر[
عمل آرتروسکوپی مفصل لگن چگونه انجام می‌شود؟
بیمار پس از ورود به حالت بیهوشی، بر روی یک تخت ویژه در اتاق عمل قرار می‌گیرد و موقعیت بدن او تنظیم می‌شود. سپس مفصل ران به حدی کشیده می‌شود که بدون خطر آسیب به غضروف‌ها، ابزار جراحی به داخل آن وارد شود. این فرآیند با استفاده از یک دستگاه اشعه ایکس دستی انجام می‌شود تا جراح اطمینان حاصل کند که تمامی ابزارها در مکان مناسب خود قرار گرفته‌اند. یک پمپ برای پر کردن مفصل با مایع نمکی استفاده می‌شود. سپس آرتروسکوپ، یک وسیله جراحی کوچک، وارد بدن شده و با استفاده از آن، درون مفصل مشاهده می‌شود. هنگامی که مشکل مشخص شود، با استفاده از ابزارهای جراحی مورد نیاز، درمان آن انجام می‌شود. به عنوان مثال، برای رفع پارگی لابروم، از یک ابزار خاص به نام تراشنده موتوری استفاده می‌شود تا قسمت شکسته لابروم برداشته یا بخیه شود. همچنین، با استفاده از ابزارهای کم تهاجمی و ویژه، خارهای استخوانی نیز از بین برده می‌شوند.
نرخ موفقیت این عمل چقدر است؟
نرخ موفقیت عمل به عارضه‌ی مورد درمان بستگی دارد. درمان اجسام شناور (در اثر ضربه و یا سینوویال کندروماتوزیس) نرخ موفقیت عالی و درمان پارگی لابروم در صورت خفیف بودن آرتروز نرخ موفقیت خوبی دارد.
بهبودی پس از عمل آرتروسکوپی مفصل ران
بیشتر بیماران به صورت روزانه زیر عمل آرتروسکوپی قرار می‌گیرند و در همان روز از بیمارستان مرخص می‌شوند. عموماً فرد می‌تواند در همان روز یا روز بعد، اثرات مثبت جراحی را احساس کند. پس از عمل نیز، در برخی موارد، فرد ممکن است درد احساس کند. این مشکل در طی چند هفته بهبود می‌یابد ولی درد خفیف پس از عمل ممکن است تا ۳ تا ۴ ماه به طول انجاماید (البته ممکن است زودتر نیز بهبود یابد). درد پس از عمل معمولاً ناشی از خونریزی درونی در مفصل پس از جراحی است که می‌تواند منجر به ناراحتی در پوشش مفصل شود.
در بیمارستان به فرد عصا داده شده و بسته به نوع عمل انجام شده، به او اجازه داده می‌شود تا مقداری از وزن خود را بر روی پای معیوب بیندازد. برای مثال دکتر وریانی از بیمار می‌خواهد تا پس از عمل‌هایی مانند برداشتن خارهای استخوانی، به منظور بهبود سریع‌تر مفصل، برای مدت ۱ تا ۲ هفته تنها ۵۰ درصد از وزن بدن خود را بر روی آن بیندازند.
معمولاً فیزیوتراپی مورد نیاز نخواهد بود. ورم در اطراف مفصل لگن، کشاله‌ی ران و پا در عرض یک هفته از بین خواهد رفت. در برخی از مواقع ممکن است زانوی بیمار دردناک شده باشد چرا که برای کشیدن مفصل لگن در هنگام عمل، کشش از ناحیه‌ی کف پا اعمال شده و مفصل زانو نیز کشیده خواهد شد. ناراحتی‌های ایجاد شده در اثر این کار همگی موقتی خواهند بود.
مراقبت‌های پس از عمل آرتروسکوپی مفصل لگن
ممکن است پزشک به شما توصیه کند تا به منظور تسریع بهبودی و جلوگیری از عوارض، موارد احتیاطی خاصی را رعایت کنید. ازجمله:
- استفاده از داروهای مسکن تجویز شده مطابق دستور پزشک.
- استفاده از عصای زیر بغل برای محدود کردن فشار وارد شده بر روی مفصل عمل شده.
- به منظور بازگردانی عملکرد مناسب و طبیعی مفصل ران و بهبود قدرت و انعطاف‌پذیری آن، تمرینات فیزیوتراپی باید انجام شوند.
- استفاده از یک رژیم غذایی سالم و عدم استعمال دخانیات می‌توانند به تسریع فرایند بهبودی کمک کنند.
- از فعالیت‌هایی مانند بلند کردن اجسام سنگین و یا تمرینات شدید برای چند هفته‌ی اول پس از انجام جراحی دوری‌کنید.
خطرات عمل آرتروسکوپی مفصل ران چیست‌اند؟
- آسیب به غضروف‌های مفصلی به وسیله‌ی ابزارهای جراحی استفاده‌شده برای انجام آرتروسکوپی. این خطر برای آرتروسکوپی همه‌ی مفاصل وجود دارد ولی در آرتروسکوپی مفصل ران شدیدتر است چراکه این مفصل “سفت” بوده و دسترسی به آن مشکل است.
- ورم یک اتفاق شایع است. این مشکل معمولاً در عرض یک هفته رفع می‌شود.
- ممکن است در اثر کشیدن مفصل در طول عمل آسیب‌های عصبی ایجاد شوند با این حال معمولاً این آسیب‌ها دائمی نخواهند بود.
با استفاده از ابزارهای پیشرفته و جراحان باتجربه، میزان عوارض ناشی از عمل آرتروسکوپی مفصل ران بسیار پایین خواهد بود.
