فهرست مطالب
آسیب‌دیدگی و پارگی رباط زانو (مانند رباط‌های صلیبی قدامی (ACL) و صلیبی خلفی (PCL) که متصل کننده استخوان ران به استخوان ساق پا در زانو هستند) برای ورزشکاران حرفه‌ای و آماتور به یک اندازه اتفاق می‌افتد. این آسیب‌ها دردناک و ناتوان کننده هستند. آن‌ها حتی می‌توانند زندگی فرد را برای همیشه تغییر دهند. البته، نباید زیاد از این بابت نگران بود، زیرا اگرچه در گذشته آسیب‌دیدگی ACL یا سایر رباط‌ها می‌توانست به عمر حرفه‌ای بسیاری از ورزشکاران پایان دهد، اما حالا موفقیت‌های بسیار زیادی در زمینه درمان اینگونه آسیب‌ها به دست آمده است.
تشخیص و درمان صدمات وارد بر رباط صلیبی زانو وکشیدگی و پارگی آن در مطب دکتر وریانی صورت می‌گیرد. ما با استفاده از علوم تخصصی که در زمینه درمان بیماری‌های زانو و نیز آسیب‌های رباط صلیبی داریم به شما در رفع مشکلات بیماری کمک می‌نماییم و همچنین روش‌های توانبخشی موثری در اختیار شما قرار می‌دهیم.
علل آسیب‌دیدگی ACL و PCL
آسیب‌دیدگی رباط‌های صلیبی قدامی (ACL) و سایر رباط می‌توانند ناشی از علل زیر باشد:
- پیچ خوردن زانوی پای ستون
- ضربه به زانو
- باز شدن بیش از حد زانو
- پرش و فرود روی زانوی خمیده
- توقف ناگهانی در هنگام دویدن
- جابجایی ناگهانی وزن از روی یک پا به پای دیگر
آسیب‌های رباط‌های صلیبی خلفی (PCL) به دلیل باز شدن بیش از حد زانو یا وارد شدن نیرویی از بیرون به جلوی درشت نی یا ساق پا رخ می‌دهند.
پارگی کامل رباط صلیبی خلفی، نمای پشت.
این آسیب‌ها معمولاً برای فوتبالیست‌ها، بسکتبالیست‌ها، اسکی بازها، ژیمناست‌ها، بازیکنان راگبی و غیره اتفاق می‌افتند.
رباط‌ها نوارهای بافت محکمی هستند که استخوان‌ها را به بدن متصل می‌کنند. دو رباط مهم ACL و استخوان، فمور یا استخوان ران را به تیبیا یا درشت نی که یکی از استخوان‌های ساق پا است متصل می‌کنند. فشار بیش از حد به این رباط‌ها باعث کشیدگی یا حتی پارگی آن‌ها می‌شود.
پارگی رباط زانو چه حسی دارد؟
علائم آسیب‌دیدگی و پارگی رباط صلیبی زانو عبارتند از:
- دردی که اغلب ناگهانی و شدید است
- صدای بلند پاره یا کنده شدن چیزی در زانو در هنگام رخ دادن آسیب
- ورم
- احساس شل بودن مفصل
- قرار دادن وزن بدن روی زانو با درد همراه است
آسیب‌های رباط‌های صلیبی قدامی (ACL) و صلیبی خلفی (PCL) در صورت عدم درمان به موقع، ماه‌ها یا سال‌ها بعد عود می‌کنند. این آسیب‌ها باعث خواهند شد در هنگام چرخش یا پیچش، خالی کردن زانو را تجربه کنید.
تشخیص آسیب‌های ACL و PCL
پزشک برای تشخیص آسیب رباط‌های صلیبی قدامی (ACL) یا صلیبی خلفی (PCL) یک معاینه کامل انجام می‌دهد. اگر جمع شدن خون در زانو باعث تورم آن شده باشد، پزشک با استفاده از یک سوزن خون را تخلیه می‌کند. همچنین تشخیص علت پارگی رباط صلیبی زانو با گرفتن عکس رادیولوژی، ام‌آر‌آی یا سایر آزمایش‌ها نیز خواهد بود.
چه درمان‌هایی برای آسیب‌دیدگی رباط زانو وجود دارد؟
چند نوع درمان وجود دارد:
- کمک‌های اولیه برای پایدار کردن زانو و کاهش ورم آن
- برنامه‌های توانبخشی فیزیکی
- جراحی بازسازی
- جراحی آرتروسکوپیک
درمان اولیه
خوشبختانه، آسیب‌دیدگی‌های خفیف تا متوسط رباط‌های زانو معمولاً به مرور زمان خودبه‌خود بهبود می‌یابند. برای سرعت دادن به بهبودی می‌توانید:
- به زانو استراحت بدهید. اگر گذاشتن مقدار زیادی از وزن بدن روی زانو باعث درد می‌شود از انجام این کار خودداری کنید. شاید بهتر باشد مدتی از چوب زیر بغل استفاده کنید.
- برای کاهش درد و ورم روی زانو یخ بگذارید. این کار را به مدت ۲ تا ۳ روز یا تا زمانی که درد و ورم رفع شود هر ۳ تا ۴ ساعت یک بار و هر بار مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه انجام دهید.
- زانو را فشرده (کمپرس) کنید. با استفاده از بانداژ یا نوارهای کشی یا زانو بند تورم زانویتان را کنترل کنید.
- هنگام نشستن یا دراز کشیدن، زانویتان را روی یک بالش قرار دهید.
بریس
برای محافظت از زانو و جلوگیری از آسیب بیشتر، از بریس زانو استفاده کنید.
دارو
داروهای مسکن ضدالتهاب مصرف کنید. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، مانند آدویل، آلوِ یا موترین به کاهش درد و تورم کمک می‌کنند. البته، این داروها دارای عوارضی بوده و بنابراین باید گهگاه مصرف شوند، مگر اینکه پزشک دستور دیگری بدهد.
ورزش
در صورتی که پزشک تمرینات کششی و تقویتی را توصیه کرد، حتماً آن‌ها را انجام دهید. تمرینات کششی و تقویتی در صورتی که باعث ایجاد درد نشوند می‌توانند به کاهش فشار وارده بر زانو کمک می‌کنند. از پزشکتان بخواهید یک فیزیوتراپ به شما معرفی کند که بتواند شما را در این زمینه راهنمایی کند.
جراحی
اگر آسیب‌دیدگی شدید باشد (خصوصاً اگر با پارگی رباط‌های دیگر زانو، آسیب‌دیدگی غضروف‌ها یا شکستگی استخوان همراه باشد) برای بازسازی رباط به جراحی نیاز خواهد بود. همچنین، اگر علی‌رغم توانبخشی مناسب باز هم زانو مرتباً دچار ناپایداری شد باید آن را جراحی کرد. این جراحی معمولاً به صورت آرتروسکوپیک انجام می‌شود؛ در جراحی آرتروسکوپیک یک دوربین فیبر نوری و یک سری ابزار‌های جراحی باریک و بلند از طریق چند برش کوچک که در اطراف زانو ایجاد شده‌اند وارد زانو می‌شوند.
البته اگر درد محسوسی وجود نداشته باشد، می‌توان جراحی را انجام نداد، البته باید ریسک ناپایداری دائمی پا را نیز پذیرفت. همچنین ممکن است مشکل با بستن یک بریس سفارشی حل شود. در هر حال، باید در مورد گزینه‌های درمانی با پزشک مشورت کرد.
جراحی بازسازی
متأسفانه، رباط‌های صلیبی قابل ترمیم نیستند. هنگامی که رباط‌ها به طور کامل پاره شده یا به طور غیرطبیعی کشیده شده‌اند، نمی‌توان آن‌ها را به حالت اولیه بازگرداند و تنها گزینه بازسازی آن‌ها است. در این نوع جراحی، تاندونی که از بخش دیگری از پا یا یک تاندون اهدایی برداشت می‌شود، به جای رباط قدیمی که پاره شده است، قرار می‌گیرد.
بازسازی ACL یا PCL آسیب‌دیده یک عمل جراحی پیچیده است و برای همه افراد مناسب نیست. این نوع جراحی برای برخی افرادی که دچار درد یا ناتوانی شدید در ناحیه زانو هستند، مناسب است. همچنین، ورزشکاران حرفه‌ای یا برخی ورزشکاران آماتور که به شدت می‌خواهند توانایی‌های قبلی خود را بهبود بخشند، این گزینه را انتخاب می‌کنند.
کشیدن مایع مفصلی
در این روش با استفاده از یک سرنگ مایع مفصلی کشیده می‌شود. از این روش در صورتی استفاده می‌شود که ورم زیاد زانو باعث کم کردن دامنه حرکت آن شده و توانایی استفاده از زانو یا عضلات پا را محدود کرده باشد.
بهبودی
مدت مورد نیاز برای بهبودی به شدت آسیب‌دیدگی بستگی دارد. به علاوه، سرعت بهبودی افراد با یکدیگر تفاوت دارد. در اکثر موارد، انجام فیزیوتراپی بعد از جراحی سرعت بهبودی را افزایش داده و عوارض عمل را به حداقل می‌رساند.
چگونه می‌توان از آسیب‌دیدگی رباط زانو جلوگیری کرد؟
پیشگیری از آسیب‌های رباط صلیبی زانو کار دشواری است زیرا این آسیب‌ها معمولاً در حوادث رخ می‌دهند. اما انجام برخی اقدامات پیشگیرانه خطر دچار شدن شما به آن‌ها را کاهش می‌دهند. شما باید:
- با انجام مرتب تمرینات کششی و قدرتی عضلات ران را قوی نگه‌دارید.
- قبل از شرکت در فعالیت‌های ورزشی تهاجمی، بدنتان را گرم کنید.
- انعطاف‌پذیری بدنتان را حفظ کنید.
- هرگز به طور ناگهانی شدت تمریناتتان را افزایش ندهید. این کار را به تدریج انجام دهید.
