فهرست مطالب
آرنج مفصلی جالب توجه و منحصر به‌فرد است که ما را قادر می‌سازد تا دست خود را در فضا حرکت داده و طیف وسیعی از فعالیت‌ها از پرتاب یک توپ گرفته تا برداشتن یک بشقاب را به وسیله‌ی آن انجام دهیم. معمولاً افراد قدر این عملکرد آرنج خود را نمی‌دانند. با این حال زمانی که آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) ظاهر می‌شود، می‌تواند بسیاری از فعالیت‌ها و حرکات را دشوار و یا حتی ناممکن کند. این بیماری موجب درد و ناراحتی شده و در مواردی باعث ناتوانی‌های عمده می‌شود.
دکتر وریانی در زمینه‌ی تشخیص علت ایجاد آرتروز روماتوئید تجربه‌ی زیادی دارد. هر چه قدر که تشخیص بیماری و درمان آن زودتر انجام شود، احتمال آسیب به مفصل کاهش‌یافته و حتی می‌توان از آن پیشگیری کرد.
عوامل خطر
علت اصلی بروز بیماری آرتروز روماتوئید هنوز شناخته نشده است ولی تصور می‌شود که این عارضه در اثر عوامل محیطی مانند موارد زیر تحریک می‌شود:
- عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی
- ژنتیک. به نظر می‌رسد که نقش عوامل ژنتیکی در بروز آرتروز روماتوئید نزدیک به ۵۰ درصد باشد.
- عوامل محیطی. قرار گرفتن فرد مستعد از نظر ژنتیکی در برابر برخی از عوامل محیطی، ممکن است شاخصه‌های التهابی آرتروز روماتوئید را به وجود بیاورد.
علائم
در آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)، مفصل آرنج یکی از اولین نقاطی است که درگیر بیماری می‌شود:
- برخی از افراد توانایی صاف کردن کامل دست خود را از دست می‌دهند.
- مفصل آرنج ممکن است دچار التهاب و تورم شده و برآمدگی‌های محسوسی در بین استخوان زند زبرین و انتهای استخوان زند زیرین ایجاد شوند.
- ورم مفصل ممکن است بر روی اعصاب آن ناحیه فشار وارد کرده و باعث بی‌حسی و خواب‌رفتگی انگشتان گردد.
- التهاب بورس (بورسیت) مفصل آرنج نیز ممکن است ایجاد شود.
- در موارد التهاب مزمن، ممکن است با گذشت زمان ساختارهای مفصل آسیب‌دیده و غضروف و استخوان‌ها دچار ساییدگی شوند.
- همانند بسیاری از مفاصل در بدن انسان، با پیشرفت آسیب‌های وارد شده به مفصل، ممکن است استخوان‌ها تغییر مکان داده و باعث بدشکلی‌های به خصوصی که از نشانه‌های آرتروز روماتوئید می‌باشد بشوند.
- علاوه بر درگیر شدن مفصل آرنج در آرتروز روماتوئید، این مفصل یکی از شایع‌ترین نقاط ایجاد ندول های آرتروز روماتوئید می‌باشد.
- همانند مچ و کف دست و دیگر مفاصل مبتلا به آرتروز روماتوئید، مفاصل آرنج نیز معمولاً به صورت متقارن به این عارضه مبتلا می‌شوند به این صورت که مفاصل آرنج در هر دو طرف بدن درگیر این عارضه می‌گردند.
تشخیص
تشخیص آرتروز روماتوئید در مراحل اولیه‌ی آن دشوار است چرا که علائم و نشانه‌های این بیماری در مراحل اولیه، همانند علائم بسیاری از بیماری‌ها می‌باشند. هیچ آزمایش خون و یا معاینه‌ی فیزیکی مخصوصی نیز نمی‌تواند وجود این بیماری را تائید کند.
در طول معاینه‌ی فیزیکی، پزشک مفاصل شما را از نظر میزان تورم، قرمزی و گرما بررسی می‌کند. او همچنین عکس‌العمل‌های بدن و قدرت عضلانی شما را آزمایش می‌کند.
آزمایش خون. افراد مبتلا به آرتروز روماتوئید معمولاً دارای سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (ESR) بیشتری هستند که نشان‌دهنده‌ی وجود یک فرایند التهابی در بدن می‌باشد. دیگر آزمایشات رایج، به دنبال عوامل روماتیسمی و پادتن‌های ضد سیترولین (anti-CCP) می‌گردند.
عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس. دکتر وریانی ممکن است برای تحت نظر داشتن روند پیشرفت آرتروز روماتوئید در مفاصل با گذشت زمان، از عکس‌برداری با اشعه‌ی ایکس استفاده کند.
درمان
درمان علائم مربوط به آرتروز روماتوئید مفصل آرنج، به شدت آن‌ها، نوع و میزان آسیب وارد شده و همچنین انتظارات و نیازهای بیمار بستگی دارد. از گزینه‌های درمانی می‌توان به درمان با دارو، روش‌های درمانی بدون دارو و عمل جراحی اشاره کرد.
درمان دارویی
بسیاری از داروهای استفاده‌شده برای درمان آرتروز روماتوئید، عوارض جانبی شدیدی دارند. پزشکان معمولاً در ابتدا داروهایی با عوارض جانبی کمتر را تجویز می‌کند. در صورتی که بیماری شما همچنان به پیشرفت خود ادامه دهد ممکن است به داروهای قوی‌تر و یا ترکیبی از داروها نیاز باشد. هدف اولیه‌ی روش‌های درمانی، استفاده از دارو برای کاهش درد و التهاب می‌باشد:
- داروهای مسکن. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌توانند درد و التهاب را کاهش دهند.
- استروئیدها. داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون می‌توانند درد و التهاب را کاهش داده و از سرعت تخریب مفصل تا حدی بکاهند. پزشکان معمولاً برای رهایی از علائم حاد و با هدف متوقف کردن تدریجی مصرف داروها، از کورتیکواستروئید استفاده می‌کنند.
- داروهای اصلاح‌کننده‌ی بیماری ضدروماتیسمی (DMARDs). این داروها می‌توانند سرعت پیشرفت آرتروز روماتوئید را کاهش داده و مفاصل و دیگر بافت‌ها را از خطر آسیب دائمی حفظ کنند.
- عوامل زیستی. این داروها با نام اصلاح‌کننده‌ی پاسخ‌های بیولوژیک نیز شناخته شده و می‌توانند بخش‌هایی از دستگاه ایمنی که باعث التهاب و آسیب به مفصل و بافت‌ها می‌شود را هدف قرار دهند. این داروها می‌توانند خطر بروز عفونت را افزایش دهند. داروهای اصلاح‌کننده‌ی بیماری ضد روماتیسمی بیولوژیک زمانی بیشترین اثر را دارند که همراه با یک نوع غیربیولوژیک این داروها مانند متوترکسات مورد استفاده قرار بگیرند.
- گلوکوکورتیکوئید
تزریقات
تزریق مستقیم گلوکوکورتیکوئید به درون مفصل آرنج می‌تواند در کنترل التهاب حاد مؤثر باشد.
RICE (فشار، یخ، بالا بردن و استراحت)
استراحت و یا محدود کردن میزان فعالیت‌ها و همچنین استفاده از یخ می‌توانند برای از بین بردن درد شدید مفصل آرنج مفید باشند.
بریس های طبی
می‌تواند از یک بریس طبی برای ثابت کردن و حمایت بیشتر از مفصل آرنج و در نتیجه رهایی از درد شدید استفاده کرد. با این حال، ثابت نگه‌داشتن مفصل آرنج برای مدت‌زمان‌های طولانی می‌تواند باعث آتروفی و تحلیل عضلات آن و در نتیجه تثبیت آسیب‌های واردشده به مفصل گردد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی و دیگر روش‌های توان‌بخشی می‌توانند برای حفظ و بهبود دامنه‌ی حرکتی و قدرت عضلانی مفید واقع شوند.
عمل جراحی
در صورتی‌که علائم عارضه در مقابل داروها و یا دیگر روش‌های درمانی استفاده شده کاهش نیافته و عملکرد مفصل به‌طور متداوم کاهش پیدا کند، ممکن است از عمل جراحی استفاده شود. هدف از انجام عمل جراحی بر روی مفصل آرنج، بهبود و بازیابی سطح عملکرد آن و از بین بردن درد می‌باشد.
سینووکتومی و برداشتن سر استخوان زند زبرین
از عمل سینووکتومی برای برداشتن غشای سینوویال ملتهب شده در مفصل آرنج استفاده می‌شود. این عمل ممکن است به صورت یک جراحی باز و یا در افرادی که در مراحل اولیه و خفیف بیماری به سر می‌برند، به صورت آرتروسکوپی انجام شود. در صورتی که سر استخوان زند زبرین آسیب جدی دیده باشد، عمل برداشتن سر استخوان زند زبرین و شکل دادن دوباره به آن، هم‌زمان با عمل سینووکتومی انجام می‌شود.
تعویض کامل مفصل آرنج (آرتروپلاستی)
در بیمارانی با آسیب شدید مفصل آرنج، ممکن است عمل تعویض کامل مفصل انجام شود. در بسیاری از بیماران این عمل باعث از بین رفتن درد و بازیابی عملکرد مفصل تا حد زیادی می‌شود. با این حال، این عمل به عنوان آخرین گزینه‌ی درمانی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
کارگذاری پروتز. موجودیت‌های پروتزی مختلفی وجود دارند که بر اساس ویژگی‌های خاص خود، مانند درجه حرکت قابل انجام یا نیاز به استفاده از سیمان برای اتصال در محل، استفاده می‌شوند. جراح شما گزینه‌های مختلف را با شما بررسی خواهد کرد. جراحی تعویض مفصل آرنج می‌تواند باعث کاهش درد، اصلاح بدشکلی‌ها و افزایش پایداری مفصل شود. با این حال، این جراحی کمتر قابل اعتماد است نسبت به جراحی تعویض مفصل ران یا زانو. این مسئله به دلیل اندازه کوچکتر استخوان‌های موجود در بازو نسبت به استخوان‌های پا است که میزان پیوستگی و ثبات پروتز در محل را دشوارتر می‌کند و در نتیجه انجام یک جراحی امن و قابل اطمینان بسیار دشوارتر می‌شود.
